ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 2 - Trang 508

làm hai bên chảy xuống, đó là nơi giao giới của Thủy Xá, Hỏa Xá. Rồi đi
ước độ 2 ngày đường đến chỗ ở của Quốc trưởng Hỏa Xá, thấy 3 mặt đều
núi, một mặt cánh đồng rộng, dân cư ước độ hơn trăm nóc nhà, gian giữa
đặt cái giường tre hai bên cắm dù lọng, chiêng trống treo ở giá, bên tả để 1
cái đồng hồ lớn, 1 cái bình đất, 2 cái bành voi bành bò, 1 cái hộp sơn khảm
xà cừ, 2 cái mâm bồng sơn, gia đình trai gái hơn mười người ra vào, không
thấy Quốc trưởng; phút chốc thấy hai người sách trưởng dẫn hơn hai mươi
người Man đinh đều cầm dao ngắn cùng đến và bảo rằng: Từ trước tới nay,
người Kinh chưa từng đến đây, phải có 1 con lợn, 1 chum rượu và 3 giành
muối trắng, mới bảo cho Quốc trưởng ra mắt. Bọn Quyền bèn cậy người
mua đủ số bọn sách trướng, Man đinh tức thì giết lợn thái thịt, và chum
rượu thì chia đặt ở trên dưới giường tre. Một lát thì Quốc trưởng nước ấy
bước ra, trạc người hơn 70 tuổi, đầu bịt khăn vải trắng, mình mặc áo vải
trắng, dưới mặc quần vải hở cả đùi và đầu gối, hai tay hơi lốm đốm, đứng ở
trước giường mật khấn, rồi lên giường ngồi ăn 3 miếng thịt, cho ống trúc
vào một chum rượu uống đầy, hai bên đánh chiêng đánh trống, gia đình 4
người múa kiểu Man, người trong sách quỳ rạp xuống vỗ đùi, ăn uống
xong, Quốc trưởng nước ấy mới gọi bọn Quyền đến ngồi gần bảo rằng: Họ
là nước Hỏa Xá, đời trước thường cùng với nước Thủy Xá góp chung sang
cống thiên triều, rồi tay cho vào cái nồi đồng và cái bình đất ở gian bên tả
nói rằng: Đó là vật của thiên triều ban thưởng, đời đời giữ làm bảo vật. Vả
lại dân Man nước ấy kiến thức hẹp hòi không dám đi xa, không có người
sai khiến, nên cùng với nước Thủy Xá hợp nhau dâng lễ; vài đời nay từng
dự bị cống phẩm để đợi, nhưng không thấy nước Thủy Xá đến báo. Vì thế,
lòng ngưỡng mộ thiên triều không bởi đâu mà đề bạt lên được. Nếu nay lại
được như trước cùng hợp cống, để noi giữ, thật là được thỏa nguyện vọng
xưa. Bọn Quyền nhặn lời, trở về Thủy Xá, đem lời nói của Hỏa Xá để vặn
hỏi Quốc trưởng là Vĩnh Liệt để cho biết là sự thể đời trước thế nào, hắn
sinh sau không biết. Lại hỏi: Nước hắn là Thủy Xá, sao năm trước gọi là
Hỏa Xá? Vĩnh Liệt nói: Nước hắn thực là Thủy Xá, mà xưng là Hỏa Xá là
do sứ nhân đáp lầm, hắn cũng không biết. Bọn Quyền lại vặn hỏi: Thời
người nguyên sứ nhân là Ma Xanh, thì nói rằng nước họ không biết chữ, họ