ngặt nghèo, chính là lúc nên cho hoàn tụ. Vậy mong nhà vua vì toàn kỳ chú
ý xếp đặt hình thế sở tại thuộc phần hạt sau này. Xin khoan cho việc trưng
thu giao dịch để được chút thư thái. Đến như đám thổ phỉ ở ven biên, vì núi
khe cây cỏ lẫn lộn, lấy dân Sơn Bắc, thêm vào lính Thổ - dũng cũng đủ tư
trợ được việc. Còn Nam hạt và dân Hải Dương gần biển dùng vào việc binh
trái hẳn tính tình, dẫu nhiều cũng vô ích, xin bãi cho về, nuôi lấy toàn lực
để cải thiện trọn vẹn đã, sau sẽ bổ vào việc bắt giữ vững "bờ cõi".
Lại có tập bí mật nói: "Dựng nước phải có thế có quyền. Hiện nay về đại
cục cái nghĩa theo thời sao cho việc bớt người yên rất là to lớn. Việc
thương ước với nước Thanh, không đề cập tới Điền Trung (21), đó là không
muốn có nghị định thông sang tỉnh Vân Nam, song ta cũng cùng với nước
Pháp hòa hiếu đã lâu, khoản đó không có gì trái lạ. Hiện nay quân Thanh
đóng 10 dinh ở Cao Lạng, thế lực 2 tỉnh ấy đơn nhược, nếu ta tạm để quân
khách đóng đó, để ta chuyên lo về các đường Tuyên Thái cũng là đắc sách.
Đến như đoàn Bảo Thắng Thương đạo là Lưu Vĩnh Phúc, khó bỏ được cái
lợi là mượn cớ có danh có nghĩa. Thế là ngang, xin liệu chỗ cho đóng để
được yên ổn khỏi sinh phức tạp." Vua đều cho là phải.
Trọng Hợp lại cho đoàn thuyền tỉnh Nam, không tập quen đường biển
thường thường bị thất lợi, nên mướn mộ thuyền Việt Đông (22) chở để
đoàn vận tải được nhanh chó. Vua phê bảo và khen ngợi.
Bấy giờ có thương nhân do Bộ Hộ cho đặt các công ty làm sợi bông, tre,
gỗ, gạo, muối, lò sát sinh, đồ gốm và vóc lụa ở tỉnh Nam, xin chịu thuế và
xin vì dân nộp thay thuế lương, phụ nộp cả tiền sung công. Vua giao xuống
tỉnh xét. Trọng Hợp phúc tâu lại có nói: "Đặt ra công ty có một hai người
chỉ là đục khoét thôi, và cách sinh sống đến phải tiêu sơ. Nay sông Cấm đã
cho khai thương để thông lợi với tàu ngoại quốc đến đỗ. Về việc thương
mại của nước ta được tụ hội, nắm lấy quyền lợi chỉ ở Nam Định làm cốt
yếu. Vậy thuế khóa của nhà nước không nên để sát lậu, nhưng phải tính
trước để tiện lợi cho nhà buôn, thời thuế khóa mới đầy đủ; nếu khoản ấy
