ự là Giáo Chi, hiệu là Trúc Đường, biệt hiệu là Giá Viên, tiên tổ từ Bắc
sang, lệ thuộc vào sổ ở huyện Diên Phước, tỉnh Quảng Nam. Phú Thứ mẹ
chết sớm, nhà nghèo chăm học, cùng với anh là cử nhân Phú Duy thờ cha
mẹ rất hiếu. Thiệu Trị năm thứ 3 (1843) đỗ tiến sĩ cập đệ, lúc đầu bổ biên
tu, trải Tri phủ Lạng Giang, thăng thị độc, vì có tang cha mẹ nghỉ chức, khi
hết trở sung Kinh diên khởi cư chú. Tự Đức năm thứ 3 (1850) bấy giờ nhân
mưa rét, thấy nhà vua nào bãi triều, nào nhà Kinh diên cũng ít ra ngự, Phú
Thứ dâng sớ can lược rằng: "Lễ đại đình ít thấy ra triều thị, nhạc nội uyển
kèn trống suốt cả đêm, nhà Kinh diên lâu không tới giảng, chốn triều đình
lâu không ban hỏi, thần tử ở bốn phương phủ huyện cũng lâu không được
thừa chỉ thanh vấn. Lại nói: thái y phương thuốc điều hòa, thực cũng quá ư
nghệ thuật, quần thần dâng sớ thỉnh an, vì tình khuất cả lời nói". Lời lẽ
trong tờ không còn kiêng sợ, na ná là như thứ.
Vua cho lời nói khí quá khích, răn bảo không nỡ bắt tội đình nghị cho là
hủy báng định bắt tội đổ, nhưng giảng quan và ngôn quan xin khoan tha
cho. Vua bảo: trẫm không nỡ bỏ, nhưng răn về nóng bậy quá, bèn bắt đi
phối làm thừa nông dịch (chạy trạm về việc canh nông). Được đầy năm lại
khởi phục làm Điển tịch, phụng mệnh phái sang đông, rồi bổ Tri phủ Tư
Nghĩa. Địa giới phía tây phủ có bức lũy dài, đất không mầu mỡ dân lại
nghèo, Phú Thứ theo bậc lại trị khi xưa, khuyên lập kho nghĩa thương hơn
50 sở để dự bị chẩn tế. Dân lấy làm tiện. Chuyển ông làm Viên ngoại lang
Bộ Lễ. Gặp quân ác Man ở Thạch Bích thuộc Quảng Ngãi làm rối loạn,
quan quân tiến đẹp. Vua cho Phú Thứ trước đây có nhậm chức ở phủ Tư
Nghĩa tình thế am hiểu phái đi theo quân thứ, Phú Thứ đem chi nhánh đánh
phá trại Man ở Nước Dừa, dẹp yên. Trải thăng án sát sứ ở hai tỉnh Thanh,
Hà rồi vào tham việc Các.
Năm thứ 12 (1859) vì ốm cáo, vua sai người ban cho sâm quế thuốc men,
Phú Thứ lại vì cải táng ngôi mộ bố xin về quê. Vua nói: "người nếu muốn
mưu báo đáp thời ngày còn i, trẫm không trách về chóng mong kiến hiệu",
cấp cho 20 lạng bạc bảo về, khi tới Kinh tâu xin các việc: đắp đê khơi sông
