ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 4 - Trang 51

cho là kém thua mà không hòa với họ, thì họ há chịu ngồi yên; chắc là 6
tỉnh Nam Kỳ sẽ từ đây mà bỏ mất, mà buôn bán vận chở đường sông biển,
cũng sẽ từ đây mà cắt đứt. Việc đáng lo ở chỗ khó nói, thần không dám nói
quá. Cho nên nói là hòa giải dẫu có kém thua, nhưng sự thế ở Nam Kỳ còn
có thể làm được. Nếu không thì thần không biết đợi tội ở chỗ nào, là thế.
Hiện nay, thế nước ngoài như thế kia, mà 6 tỉnh hiện tình như thế này,
phàm việc công và giữ đều không thể thi hành được. Đã không có thực sự
đánh hay giữ được, chỉ tỏ cho địch lấy cái hình thức, thời chỉ khiến họ
chóng gây binh, và thêm tổn hại thôi. Nên thần từ trước đến nay, không đắp
đồn lũy, giảm bớt sự đòi thêm binh lương là thế. Đó là chủ ý của thần như
thế, cúi mong quyết đoán thi hành, để cứu cái khổ cho binh, dân từ Nam
Ngãi trở vào Nam. Nếu không quyết đoán mà làm cả hai đằng, thì ở thần
sửa thư từ qua lại hỏi han, mà ở quân thứ cùng các tỉnh thì không dám trái
lời ở bộ, hoặc phái người lén tới chiêu dụ binh; hoặc sửa san đồn lũy, tỏ ra
tình trạng công thủ, người ngoài họ nhòm biết ý ta không thực, lại cố ý hiếp
chế, bấy giờ đánh không được giữ không được, hòa cũng không được, thần
lo không biết xử trí ra sao. Tờ sớ dâng lên. Vua dụ rằng: Sự thế khó làm ta
đã biết rõ rồi, khanh có lòng cáng đáng công việc, nên hết sức mà làm, để
rõ ra gặp gió mạnh mới hay cỏ cứng là phải. Rồi Bá Nghi lại dâng sớ xin
truy quan chức cho nguyên tỉnh thần ở Gia Định là Vũ Duy Ninh và Lê Từ,
cùng gia tng cho tuất ấm. Vua xuống dụ quở mắng và phạt bổng 9 tháng.
Rồi thì Bá Nghi cùng với tướng Pháp giảng thuyết, bí mật đem ý hắn cần
giảng hòa tâu lên. Vua lại dụ rằng: Khanh từ khi sai đi đến giờ, chỉ thấy chủ
ý nghị hòa. Khanh là người thông đạt mẫn cán, trẫm đã chọn ủy cho, sự
mong mỏi không phải là ít nên hết lòng báo nước, để sớm dâng công thì
được thưởng hậu. Bá Nghi lại xin chọn phái đại thần tới làm tổng thống.
Vua sai hỏi là: Nếu khanh tự liệu có thể giảng giải được để làm trót việc đã
muốn tính, cho cứ trình bày lên; nếu khanh tự liệu là hòa đã khó thành, mà
đánh giữ cũng không làm được, cũng cho bày tỏ sự thực sẽ liệu cách xử trí.
Bá Nghi cùng với tán tương là Trần Đình Túc dâng tập tâu về tình hình ở
Biên Hòa yếu ớt, không thể đánh giữ được, mà hòa lại không thành, xin
giảm bớt quân thứ, phái người cầu viện nước khác. Vua truyền dụ quở