thể có xá lợi? Các đức Phật chỉ có Dharmakàya mà thôi và chỉ có
Dharmadhàtu (Pháp giới) mà thôi.
NIRMÀNAKAYA (Hóa thân)
Một mặt các tập Ðại thừa cố gắng nêu rõ các nhà Tiểu thừa là sai lầm khi
các vị này tin đức Phật Thích Ca Mâu Ni là một người bàng xương bằng
thịt và có để lại các xá lợi. Mặt khác các tập Ðại thừa này giới thiệu hai
quan điểm Nirmanakàya (hóa thân) và Buddhakàya (Phật thân). Những tập
này xem tất cả những gì đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã làm đều làm với
thân giả tạo của Buddhakàya, một hình ảnh hóa trang để theo tập thế gian
(Lokànuvartana), để khiến mọi người tin tưởng sự chứng đạt Phật quả là
một việc không phải không làm được vì các đức Phật đều chứng được
kriyànusthànajnàna (Thành sở tác trí) (50). Các vị này có thể hiện hóa thân
nào cũng được để độ thoát các loài hữu tình. Quan điểm về Nirmànakàya
của các nhà Ðại thừa trên căn bản giống quan điểm các nhà Ðại chúng bộ.
Các tập Prajnàpàramita nói đến Nirmànakàya hay Rùpakàya (sắc thân) một
cách rất đặc biệt. Tập Pancavimsati nói rằng một vị Bồ-tát sau khi thành
tựu các pháp cần thiết và thực hành Bát nhã Ba-la-mật sẽ chứng được
chánh đẳng giác. Rồi vị này giúp đỡ cho các loài hữu tình trong mười
phương thế giới (lokadhàtu), trong tất cả thời với nirmànamegha (hóa vân)
như vậy gọi là Nairmànikà-kàya (Hóa thân) (51). Từ những tài liệu Trung
Hoa, chúng ta được biết Ngài Nàgàrjuna trong tập sớ giải Bát nhã Ba-la-
mật gọi là Mahàprajnàpàramità-sàstra, nói đến hai kàya: Rùpakàya là thân
do cha mẹ sanh, đầy đủ những đức tánh của loài hữu tình và chịu sự chi
phối của con người nhu nhược. Thân này sinh ở Kosala (Kiều Tất La), còn
Dharmakàya được sanh ở Ràjagrha (Vương xá). Thân vật chất này cần thiết
cho sự thật thế gian. Vì muốn giải thoát các loài hữu tình, đức Phật hiện
nhiều thân khác nhau, chỗ đản sanh và phương pháp giải thoát khác nhau.
Sự giải thích về Rùpa và Dharmakàya này được hai tập chữ Hán
Parinirvànasùtra (Giải thâm mật kinh) (52) noi theo. Một vài tập Yogàcàra
