NHỮNG GIAI ÐOẠN TIỀN BHÙMI
Tiền Bồ-tát hay tiền Dự lưu vị
(Prthagjana đến Àrya = Phàm phu vị đến Thánh vị)
Bổn phận khó khăn nhất của một người tu hành Tiểu thừa và Ðại thừa là sự
thành tựu những điều kiện để đi từ địa vị Prthagjana (phàm phu) đến địa vị
một Àrya (bậc Thánh). Các vị Ðại thừa đòi hỏi phải phát Bodhicitta (Bồ đề
tâm), trước khi được phép bắt đầu thực hành các Bhùmi, còn các nhà Tiểu
thừa chủ trương phải hiểu Tứ đế và tin tưởng vào giáo lý đức Phật. Nói một
cách khác, cần phải thành tựu 15 Sát-na của Darsanamàrga (Kiến đạo) để
có thể nhập theo giòng suối hướng đến Thánh quả tức là Bát chánh đạo.
Về giai đoạn tiền Bồ-tát vị, chúng ta không gặp trong tập Bát nhã Ba-la-
mật hay các tác phẩm Ðại thừa khác, một ý kiến tổng quát nói rằng một
chúng sanh đã làm nhiều thiện nghiệp (avaropitakusalamùla), hầu hạ nhiều
đức Phật quá khứ (pùrvajinakrtàdhikàra), và có nhiều kalyànamitras (Thiện
hữu tri thức) thời thế nào cũng chứng Bồ đề. Hơi sai khác một chút, tập
Sùtràlankàra nói rằng một chúng sanh phát Adhimukti (tín, nguyện) trải
qua nhiều kiếp, làm rất nhiều công đức tràn đầy như nước biển đại dương,
đã được thanh tịnh nhờ giữ Bồ-tát giới, trở thanh đa văn nhờ học các Sàstra
(luận), khiến cho tâm nhu nhuyến và uyển chuyển, một chúng sanh như vậy
có quyền tinh tấn tu bhàvana (thiền quán) và thọ hưởng lợi ích những lời
dạy của đức Phật.
Adhimukticaryàbhùmi: Niệm hành địa
Chính trong tập Madhyamakavatàra mà chúng ta tìm thấy một giai đoạn
tiền Bồ-tát gọi là Adhimukticaryàbhùmi được đề cập đến.
