tát. Tóm lại, các tập Bát nhã Ba-la-mật, để thành lập Sùnyatà, đã chứng
minh rằng mọi pháp ở trên đời này không pháp nào có thực tại cả. Các pháp
mà chúng ta ý thức được chỉ là mộng huyễn, vàtất cả 84.000 pháp vẫn đuợc
xem là do đức Phật thuyết dạy đều chỉ là thiện xảo phương tiện, do Ngài
dùng để giúp đỡ các chúng sanh ngu muội và mê mờ. Do đó, một vị Bồ-tát
trong khi thực hành pháp Ba-la-mật phải xem chúng như là bào ảnh, không
có thực chất.
Tác dụng của Bát nhã Ba-la-mật
Tác dụng của Bát nhã Ba-la-mật là khiến chư vị Bồ-tát luôn luôn nhớ rằng
các pháp Pàramità (Ba-la-mật), Samàdhi (Thiền định), Samàpattis, Phala
(Quả) hay Bodhipaksikadharma (Trợ bồ đề pháp) mà vị ấy đang thực hành
đều chỉ là phương tiện do đức Phật bày ra giúp chúng sanh thực hiện lý
tưởng. Khác với các pháp Ba-la-mật khác, Bát nhã Ba-la-mật không được
đem ra thực hành thật sự, chỉ là một trạng thái tâm trí, chứng được nhờ thực
hiện 6 pháp Ba-la-mật và các pháp tu hành Phật giáo khác. Một vị Bồ-tát có
thể thực hành hạnh bố thí Ba-la-mật một cách hoàn hảo, nhưng vị ấy có thể
chấp hạnh Bố thí Ba-la-mật có thực tánh (Svabhàva), và như vậy có thể bị
chấp thủ (gràhya). Vị ấy có thể chấp người cho, người được cho và vật đem
cho. Chính vì để chống lại những quan điểm sai lạc này mà Bát nhã Ba-la-
mật được đề cập và vị Bồ-tát cố gắng tạo ra một trạng thái tâm trí trong ấy
bố thí Ba-la-mật hiện ra không có tướng (alaksana), không có đời sống độc
lập, và cũng diệt trừ luôn từ tâm trí của mình những quan niệmvề người
cho, người được cho và của đem cho. Tóm lại, tác dụng của Bát nhã Ba-la-
mật là làm cho vị Bồ-tát tin rằng bố thí Ba-la-mật hay bất cứ pháp nào đều
không có hình tướng, không có căn nguyên, và không sai khác với Sùnyatà,
Bát nhã Ba-la-mật dùng như một vệ sĩ cho vị Bồ-tát, đã vượt trên các hạng
người tầm thường, đã chứng nhiều đức tánh tốt đẹp, nhưng có thể vẫn còn
chấp thủ một vài quan điểm có thể là cao thượng, trong sạch, nhưng vẫn trở
thành một đối tượng chấp thủ cần phải trừ diệt. Vì lý do này mà Bát nhã
Ba-la-mật được tán thán hơn các pháp Ba-la-mật hay các đức tánh khác và
