- Màdhyamika Vrtti (3): Aniruddham anutpannam etan nìrvànam ucyate.
(Niết bàn là bất diệt bất sanh), và
- Itivuttaka (4): Atthi, bhikkhave, abhùtamakatam asankhatam (Này các Tỷ
kheo, có cái bất sanh, bất tác, vô vi).
Mức độ đồng ý về quan niệm Sunayatà
Mọi vật là vô thường, mọi vật là vô ngã, thường được diễn tả với danh từ
Sarvam sùnyam(mọi vật đều không) và vấn đề này trở thành đề tài cho
những tranh luận sôi nổi giữa các học phái. Những quan niệm bất đồng qui
tụ vào vấn đề mức độ cần phải áp dụng lý thuyết thế giới là vô thường. Các
nhà Tiểu thừa tự bằng lòng với định nghĩa giản dị về Sùnya, tuyên bố "vì
thế giới không có tự ngã và những sở thuộc của ngã, nên được gọi là Sùnya
(yasmà ca sunnamattena va attaniyena va tasmà sunno loko ti vuccati ti).
Nói một cách khác, các nhà Tiểu thừa nói rằng vì không có gì thường còn
và cá biệt trên đời này, nên đời không có gì chắc thật cả. Các nhà Ðại thừa,
đặc biệt là các nhà Màdhyamikas, không dừng ở nơi đây. Các vị này áp
dụng quan niệm Sùnya đến triệt để, và đạt đến một quan niệm Sùnyatà
không những về những đời sống giả tạm, mà cả về Như Lai (5), Niết bàn,
hay Hư không (Àkàsa). Các vị này nói thêm, các đức Như Lai không nhọc
lòng để ý những danh từ này. Ðối với các vị ấy, chúng cũng vô nghĩa như
lối diễn tả tự mâu thuẫn sau đây: "Ðứa con của một người đàn bà không thể
sinh sản" (6). Nói đến sự không hiện hữu của mọi vật, các nhà Ðại thừa
thường viết: "Na Sùnyatayà rùpam sùnyam, nànyatrà rùpàt sùnyatà, rùpam
eva sùnyatà, sùnyataiva rùpam" (Sắc không phải không có không, không
không phải khác sắc, sắc tức là không, không tức là sắc) (7).
Ðiều đáng chú ý là hình thức phổ biến về Sùnyatà được đề cập đến, không
những bởi các nhà Ðại thừa đầu tiên trong tập Prajnàpàramità, mà còn bởi
các nhà Màdhyamika (Trung quán) (8) và các nhà Yogàcàras (Duy thức
học) (9). Có sự cố gắng, với sự giúp đỡ của định nghĩa trên, để giải thích
rằng du Sùnyatà hình như được xem là sự trừu tượng tuyệt đối của tất cả
