ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ - Trang 1300

[21a]. May ra lòng dân vui, ý trời thuận, thì sao tai dị sẽ chuyển thành sao
lành, đời bình trị thành ra đời chí trị, thái bình đủ mười phần, con cháu
truyền ức năm, cơ nghiệp nước nhà từ nay lâu dài mãi".
Tháng 12, cho Tả thị lang bộ Binh là Nguyễn Danh Thế là Đô ngự sử, Tả
thị lang bộ Lễ Nguyễn Thực làm Thượng thư bộ Hình2852 .
Kỷ Mùi, [Hoằng Định] năm thứ 20 [1619] , (Từ tháng 6 trở về sau là niên
hiệu Vĩnh Tộ thứ nhất đời vua Thần Tông, Minh Vạn Lịch năm thứ 47).
Mùa xuân, tháng giêng, ngày 16, kinh thành cháy to, bắt đầu từ cửa sau
sang vương phủ, lan ra phố phường, đến lầu cửa Đoan Môn của triều
đường và các nhà trực hai bên tả hữu.
Tháng 2, thi hội các cử nhân, lấy đỗ bọn Trần Hữu Lễ 7 người. Thi đình
cho Nguyễn Lại đỗ tiến sĩ xuất thân, bọn Bùi Cầu 6 người đỗ đồng tiến sĩ
xuất thân.
Tháng 3, con trai thứ của chúa là Vạn quận công Trịnh Xuân nổi loạn
[21b]. Vì con trưởng của chúa là Tín Lễ công Trịnh Túc đã mất, theo thứ tự
thì phải đến Thanh quận công [nối ngôi], còn Xuân thì không được nối; y
bèn ngầm khuyên vua làm hại chúa, mà lập Xuân. Tháng 4, Xuân nghe tin
chúa sẽ ra bến Đông Hà xem [đua thuyền]. [Xuân] sai thuộc hạ là Văn Đốc
đặt địa lôi và phục súng ở cạnh ngã ba đường. Quả nhiên chúa có đến lầu ở
bờ sông. Khi về, thường chúa cưỡi voi. Hôm ấy, chúa thấy trong lòng
không yên, cho voi ngựa và nghi vệ đi trước, còn tự mình ngồi kiệu đi sau.
Đến chỗ ngã ba, có tiếng súng nổ, bắn gãy cây lọng tía. Vội sai truy bắt, thì
bắt được Văn Đốc cùng đồ đảng, đem về phủ tra hỏi, y khai là Nội điện
[nhà vua] và Vạn quận công sai làm. Chúa sai Trấn quận công Trịnh Lâm
và Nhạc quận công Bùi Sĩ Lâm vào điện xét hỏi tả hữu, thì biết hết sự
trạng. Ngày 12 tháng 5, chúa ngự ra phủ đường, tập hợp bách quan. Chúa
thân bưng mâm vàng trầu cau [22a] bước ra, khóc mà nói rằng: "Thời kỳ họ
Mạc, nhà vua đã không còn thiên hạ. Cha tôi thân khởi nghĩa binh, đón tiên
đế từ trong hang núi trở về, sáng lập triều đình. Tôi tôn phò ba triều, thân
trải trăm trận đánh, thu phục giang sơn, tổn phí bao tâm lực, tuổi đã bảy
mươi. Nay nhà vua nghe đứa con phản nghịch, nhẫn tâm làm việc này"...
Các thần liêu văn võ ai cũng phẫn uất. Nguyễn Danh Thế, Lê Bật Tứ,