ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ - Trang 202

bậc.
Vua hỏi tả hữu rằng: "Tiên đế mất đi, đến nay đã 16 năm rồi, mà Chiêm
Thành chưa từng sai một sứ giả nào sang là cớ gì? Uy đức của trẫm không
đến họ chăng? Hay là họ cậy có núi sông hiểm trở chăng?" Các quan đáp:
"Bọn thần cho rằng đó là vì đức của bệ hạ tuy có đến nhưng uy thì chưa
rộng. Sao thế? Vì từ khi bệ hạ lên ngôi đến giờ, họ trái mệnh không đến
chầu, bệ hạ chỉ ban ơn để vỗ về, [32b] chưa từng ra oai dùng võ để đánh
phạt, đó không phải là cách làm cho người ta sợ oai. Bọn thần e rằng các
chư hầu khác họ trong nước đều như Chiêm Thành cả, há chỉ riêng người
Chiêm mà thôi đâu". Vua từ đấy quyết ý đánh Chiêm Thành.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Bọn "giặc sóng gió" Chiêm Thành cướp phá dân
ven biển nước ta, đem quân hỏi tội là phải, vì như thế là đúng tội danh. Còn
nếu nói là người xa không phục, thì cứ lấy đức hóa mà cảm cho họ theo về,
há phải đem quân đi xa!
Tháng 9, ngày mồng 1, sai Ngụy Trưng đến châu Quảng Nguyên, ban cho
Nùng Trí Cao đô ấn, phong làm Thái bảo.
Lê Văn Hưu nói: Năm trước, Nùng Tồn Phúc phản nghịch, tiếm hiệu, lập
nước, đặt quan thuộc, Thái Tông đã trị tội Tồn Phúc mà tha cho con là Trí
Cao. Nay Trí Cao lại noi theo [33a] việc trái phép của cha thì tội lớn lắm,
giết đi là phải, nếu lấy lại tước và áp phong, giáng là thứ dân, thì cũng phải.
Thái Tông đã tha tội, lại cho thêm mấy châu quận nữa, ban cho ấn tín,
phong làm Thái bảo, như thế là thưởng phạt không có phép tắc gì. Đến khi
Trí Cao gây tai họa ở Quảng Nguyên, lại đem quân đi đánh, mượn cớ là
viện trợ láng giềng, có khác gì thả cọp beo cho cắn người, rồi từ từ đến cứu
không? Đó là vì Thái Tông say đắm cái lòng nhân nhỏ của nhà Phật mà
quên đi mất cái nghĩa lớn của người làm vua.
Vua định sang năm sẽ đi đánh Chiêm Thành, xuống chiếu sai đóng các
chiến thuyền hiệu Long, Phượng, Ngư, Xà, Hổ, Báo, Anh Vũ hơn vài trăm
chiếc.
Mùa đông, tháng 10, cái thuẫn của vua ở điện Trường Xuân tự nhiên rung
động. Vua xuống chiếu cho các quan nghị bàn, đều nói rằng: Thuẫn là đồ
binh khí, thần nghe nói có gió thì chim loan liệng trước, [33b] sắp có mưa