đánh phá được Trí Cao. Trí Cao chạy sang nước Đại
Lý
499
. Người nước Đại Lý chém đầu Cao bỏ vào hòm dâng vua Tống. Từ
đây họ Nùng bị diệt. Trước đây, Trí Cao cướp biên giới nước nước Tống,
Tống sai Khu mật trực học sĩ Tôn Miện, Nhập nội áp ban Thạch Toàn Bân
cùng Kinh lược sứ bản lộ là Dư Tĩnh tính việc đánh giặc cướp, vua xin đem
quân đánh giúp, vua Tống cho được tiện nghi. Đến khi Địch Thanh làm Đại
tướng bèn tâu rằng: "Mượn binh ngoài để trừ giặc trong không lợi cho ta.
Có một Trí Cao mà sức hai tỉnh Quảng không thể chống nổi, lại phải nhờ
đến quân cõi ngoài, [39a] nếu họ nhân đó mà dấy loạn, thì lấy gì chống
lại?" Năm ấy, nhà Tống có chiếu dừng việc viện binh của ta. Đến khi Trí
Cao xin quân, vua lại nghe theo lời xin. Đô giám nhà Tống là Tiêu Chú đi
theo đường đạo Đặc Ma
500
đánh úp, bắt được mẹ là Trí Cao là A Nùng,
đem giết.
Giáp Ngọ, [Sùng Hưng Đại Bảo] năm thứ 6 [1054] , (Từ tháng 9 về sau
thuộc niên hiệu của Thánh Tông Long Thụy Thái Bình năm thứ 1; Tống
Chí Hòa năm thứ 1).
Mùa thu, tháng 7, xuống chiếu cho Hoàng thái tử Nhật Tôn coi chầu nghe
chính sự.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Xem đoạn văn ở dưới chép tháng 9 vua không
khỏe, thì tháng này xuống chiếu cho thái tử ra coi chầu nghe chính sự là
việc bất đắc dĩ.
Tháng 9, ngày Mậu Dần, vua không khỏe.
Mùa đông, tháng 10, ngày mồng một, vua băng ở điện Trường Xuân. Thái
tử lên ngôi ở trước linh cữu; đổi niên hiệu là Long Thụy Thái Bình năm thứ
1. Truy tôn [39b] tên thụy cho Đại Hành Hoàng Đế, miếu hiệu là Thái
Tông, mẹ họ Mai làm Kim Thiên Hoàng Thái Hậu. Đặt quốc hiệu là Đại
Việt. Ban quan tước cho các bề tôi cũ ở Đông cung theo thứ bậc khác nhau.
Cho Bùi Hựu làm Văn minh điện đại học sĩ.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Sử khen vua là người nhân triết, thông tuệ, có đại
lược văn võ, lục nghệ không nghề gì không tường. Vì có tài đức ấy, nên có
thể làm mọi việc, song câu nệ về lễ yến hưởng vua tôi, đương lúc đau
