đến kinh sư. Du binh [của giặc] đến bến Thái Tổ (nay là Phục Cổ)
1120
. Vua
đi thuyền sang Đông Ngàn lánh chúng.
Ngày 27, giặc ùa vào thành, đốt phá cung điện, cướp lấy con gái , ngọc lụa
đem về.
Chiêm Thành sở dĩ sang cướp là vì mạ Nhật Lễ chạy trốn sang nước ấy, xúi
giục chúng vào cướp để báo thù cho Nhật Lễ. Bấy giờ thái bình đã lâu
ngày, thành quách biênm cương không có phòng bị, giặc đến không có
quân nào ngăn được. Chúng đốt trụi cung điện, nhà cửa. Thư tịch, sổ sách
do vậy sạch không. Nhà nước [37b] từ đó sinh ra nhiều chuyện.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Không có nước địch làm mối lo bên ngoài thì
nước hay bị mất, đó là điều răn từ xưa đến nay. Chiêm Thành với ta, đời
đời là cừu thù, triều Trần chả lẽ lại không biết mà phòng bị trước hay sao?
Chỉ vì lòng người sinh biếng trễ, phép nước bị buông lơi, đã qua nhiều năm
tháng, việc phòng thủ biên cương bị triệt bỏ, nên đến nỗi ấy. Giặc vào bờ
cõi mà biên thành thất thủ, giặc tới kinh đô mà cấm binh chống lại thì còn
nước thế nào được! Dụ Tông vốn quen chơi bời, cố nhiên là chẳng đáng kể.
Nghệ Tông thì bản thân đã trải nhiều biến cố mà không nghĩ tới việc đó, há
chẳng phải là chỉ chăm lo văn nghệ mà không trông nom gì đến võ lược ư?.
Mùa hạ, tháng 4, lập em (vua) là Cung Tuyên đại vương Kính làm hoàng
thái tử, soạn [38a] chương Hoằng huấn ban cho. Phong vợ cả hoàng thái tử
là Lê thị làm hoàng thái tử phi.
Tháng 5, lấy người họ ngoại là Lê Quý Ly làm khu mật viện đại sứ.
Hai chị em bà cô của Quý Ly, Minh Tông đều lấy làm cung nhân. Một bà
sinh ra vua, đó là bà Minh Từ. Một bà sinh ra Duệ Tông, đó là bà Đôn Từ.
Cho nên vua khi mới lên ngôi rất tín nhiệm Quý Ly. Lại đem em gái mới
góa chồng là công chúa Huy Ninh gả cho ông ta (Huy Ninh trước là vợ của
tôn thất Nhân Vinh, Nhân Vinh bị Nhật Lễ giết hại).
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Nhân Vinh chết vì thù nước, Huy Ninh để tang
chồng mới được 6 tháng mà vua đã đem gả cho Quý Ly. Thế là làm hỏng
nhân luân bắt đầu từ vua, mà kẻ làm chồng, người làm vợ cũngkhông có
nhân tâm. Phá bỏ lẽ chồng vợ, đảo loạn đạo tam cương, thì làm sao mà
