Tháng 12, nhà sư Thiên Nhiên là Phạm Sư Ôn làm phản, hô hào dân chúng
tụ họp ở lộ Quốc Oai Thượng, tiếm xưng hiệu lớn, lấy Nguyễn Tông Mại
người cổ Sở, Lư Mộ; Nguyễn Khả Hành người La Xã
1195
[17a] làm hành
khiển; chiêu tập những bọn không quê quán, lập các quân hiệu Thần Kỳ,
Dũng Đấu, Vô Hạn, đánh vào kinh sư.
Hai vua sang châu Bắc Giang. Sư Ôn ở kinh sư ba ngày rồi ra đóng quân ở
Nộn Châu
1196
. Thượng hoàng sai tướng chỉ huy quân Tả Thánh Dực là
Hoàng Phụng Thế đi đánh, dẹp được.
Trước đó, Phụ Thế (người Hoằng Hóa) cùng thủ tướng Chiêm Thành La
Ngai cầm cự nhau ở sông Hoàng Giang, đến đây được lệnh này. [Phụng
Thế đưa quân] theo đường ra sông Miệt Giang
1197
. Bấy giờ mùa đông,
nước cạn, phải đào khơi dòng chảy cho thuyền chiến đi qua. Đánh một trận,
bắt sống được Sư Ôn, Tông Mại, Khả Hành, đều đem giết cả. Còn những
kẻ bị cưỡng bức đi theo thì không hỏi đến người nào.
Canh Ngọ, [Quang Thái] năm thứ 3 [1390], (Minh Hồng Vũ năm thứ 23).
Mùa xuân, tháng giêng, ngày 23, đô tướng Trần Khát Chân đại thắng quân
Chiêm Thành ở Hải Triều, giết được chúa nó là Chế Bồng Nga. Khi ấy,
Bồng Nga cùng với [17b] Nguyên Diệu dẫn hơn một trăm thuyền chiến đến
quan sát tình thế của quan quân. Các thuyền giặc chưa tập họp lại, thì có
tên tiểu thần của Bồng Nga là Ba Lậu Kê nhân bị Bồng Nga trách phạt, sợ
bị giết, chạy sang doanh trại quân ta, trỏ vào chiến thuyền sơn xanh bảo
rằng đó là thuyền của quốc vương hắn. Khát Chân liền ra lệnh các cây
súng
1198
nhất tề nhả đạn, bắn trúng thuyền Bồng Nga, xuyên suốt ván
thuyền, Bồng Nga chết, người trong thuyền ồn ào kêu khóc. Nguyên Diệu
cắt lấy đầu Bồng Nga chạy về với quan quân. Đại đội phó Thượng đô quân
Long Tiệp là Phạm Nhũ Lặc và đầu ngũ là Dương Ngang liền giết luôn
Nguyên Diệu, lấy cả đầu Bồng Nga. Quân giặc tan vỡ.
Khát Chân sai quân giám Lê Khát Khiêm bỏ đầu giặc vào hòm, đi thuyền
về báo tin thắng trận ở hành tại Bình Than. Bấy giờ đồng hồ đã điểm canh
ba, Thượng hoàng đang ngủ say, giật mình tỉnh dậy, tưởng là giặc đánh vào
ngự doanh. Đến khi nghe tin thắng trận, nói là đã lấy được đầu Bồng Nga
