ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ - Trang 541

Hán Thương đổi lịch Hiệp kỷ của nhà Trần, dùng lịch Thuận Thiên.
Tháng 3, sét đánh vào Đông cung, chết mất 3 người.
Mùa hạ, tháng 4, Hán Thương sai làm sổ hộ tịch trong cả nước,
********Hán Thương đổi lịch Hiệp kỷ của nhà Trần, dùng lịch Thuận
Thiên.
Tháng 3, sét đánh vào Đông cung, chết mất 3 người.
Mùa hạ, tháng 4, Hán Thương sai làm sổ hộ tịch trong cả nước, cho ghi họ
Hồ có hai phái ở Diễn Châu và Thanh Hóa. Biên hết vào sổ những nhân
khẩu từ 2 tuổi trở lên và lấy số hiện tại làm thực số, không cho phép người
lưu vong mà vẫn biên tên trong sổ. Yết thị cho các phiên trấn hễ có người
kinh nào trú ngụ thì đuổi về nguyên quán. Trước đây Quý Ly có lần nói với
các quan: "Làm thế nào có được 100 vạn quân để chống giặc Bắc?". Đồng
tri khu mật sứ Hoàng Hối Khanh dâng kế sách này.
Đến đây, sổ làm xong, tính số người từ 15 tuổi trở lên, 60 tuổi [39b] trở
xuống được gấp bội so với trước. Cho nên năm Thiệu Thành thứ 2 [1402]
điểm binh càng nhiều.
Hán Thương lập phép hạn chế gia nô, chiếu theo phẩm cấp được có số
lượng khác nhau, còn thừa phải dâng lên, mỗi tên được trả 5 quan tiền.
Người nào đáng được có gia nô phải xuất trình chúc thư 3 đời. Nô người
nước ngoài thì không theo lệ này.
Các nô đều thích vào trán để đánh dấu: Quan nô thì thích hình viên ngọc
hỏa châu, có khi lấy bổ sung vào quân điện tiền; của công chúa thì thích
hình cây dương, cây đường; của đại vương thì thích 2 khuyên đỏ, của quan
nhất phẩm thì thích 1 khuyên đen; của quan nhị phẩm trở xuống thích 2
khuyên đen.
Bấy giờ bọn sĩ đại phu tham phú quý, mong được lòng của họ Hồ, dâng thư
khuyên giết hại con cháu nhà Trần, giảm bớt số ruộng và nô để nén bớt thế
lực của họ, như bọn Hoàng Hối Khanh, Nguyễn Hy Chu, Đồng Thức, còn
lại thì nhiều vô kể.
Hồ Tùng đi đánh Chiêm Thành, nghe lời Đình Đại Trung, cho quân bộ đi
đường núi, [40a] tách xa hẳn quân thủy, gặp khi nước lũ, tướng sĩ ở giữa
đường hết lượng đến 3 ngày, phải nướng cả áo giáp bằng da để ăn. Quân trở