với nhà Minh, mà là xấu hổ vì nhận quan chức của nhà Minh đó! Thế mới
biết lòng hổ thẹn là đầu mối của điều nghĩa. Tiếc thay Quốc Kiệt không biết
xấu hổ ngay từ đầu.
Kỷ Sửu, [Hưng Khánh] năm thứ 3 [1409], (từ tháng 3 trở đi là Trùng
Quang đến năm thứ 1, Minh Vĩnh Lạc năm thứ 7). Mùa xuân, tháng 2, giết
quốc công Đặng Tất [12b] và Đồng tri khu mật viện sự tham mưu quân sự
Nguyễn Cảnh Chân.
Khi ấy vua đóng ở Hoàng Giang, nội nhân là Nguyễn Quỹ (có sách viết
là?) học sinh Nguyễn Mộng Trang mật tâu rằng Nguyễn Cảnh Chân và
Đặng Tất chuyên quyền bổ quan và cách chức, nếu không tính sớm đi, sau
này khó lòng kiềm chế. Vua cho gọi hai người đến, bóp cổ giết Tất, Chân
chạy lên bờ, lực sĩ đuổi theo chém chết.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Vua may thoát khỏi vòng vây hãm nguy hiểm,
cầu người cứu giúp nạn nước, được cha con Đặng Tất có tài làm tướng, cha
con Cảnh Chân giỏi tài mưu lược, đủ để lập được công khôi phục, dựng
được nghiệp trung hưng. Với trận thắng Bô Cô, thế nước lại nổi. Thế mà
nghe lời gièm pha ly gián của bọn hoạn quan, một lúc giết hại hai người bề
tôi phò tá mình, thì làm sao nên việc được!
Cho nên đức của người làm vua quý ở chỗ cương quyết, sáng suốt. Cương
quyết thì có thể [13a] xử đoán được, sáng suốt thì có thể xét rõ được. Ôi,
nếu lúc đó vua gọi hai đại thần đến, dẫn hai đứa ấy kể rõ tội gièm pha vu
hãm hại đại thần rồi chém ngay chúng đi thì uy lệnh được thi hành và bọn
Tất dũng cảm càng tăng, cảm kích càng sâu, giả sử có manh tâm chuyên
quyền chả lẽ không sợ uy mà phải tự bỏ, sợ gì khó kiềm chế nữa. Đã không
làm được như thế thì chỉ có long đong rồi đến chết chìm mà thôi!
Con Nguyễn Cảnh Chân là Cảnh Dị, con Đặng Tất là Dung đều căm giận vì
cha bị chết oan, mới đem quân Thuận Hóa về Thanh Hóa, đón rước Nhập
nội thị trung Trần Quý Khoáng đến Nghệ An lên làm vua.
Tháng 3, ngày 17, vua lên ngôi ở Chi La
1359
, đổin niên hiệu là Trùng
Quang, lấy Nguyễn Súy là Thái phó, Nguyễn Cảnh Dị làm Thái bảo, Đặng
Dung làm đồng bình chương [13b] sự, Nguyễn Chương
