chuyện bao quát là chuyện về cuộc gặp gỡ giữa thầy quản Campuxaho và
cử nhân Peranta. Trong truyện về cuộc nói chuyện giữa hai con chó có rất
nhiều chuyện nhỏ hơn về các cảnh đời được dẫn bởi con chó Becganxa.
Con chó này là một kẻ bợm nghịch. Trong một xã hội toàn những tên bợm
ngịch, toàn những kẻ mưu cầu cuộc sống bằng mẹo vặt và thủ đoạn thấp
hèn thì chó theo hầu chủ cũng bợm nghịch mà thôi, điều này không có gì
khó hiểu. Becganxa có đầy đủ tư chất của một tên bợm nghịch: tìm mọi
cách để được chủ yêu nhưng khi không có lợi cho bản thân thì nó liền bỏ
chủ ngay. Nhờ việc thay thầy đổi chủ này, becxanga có được điều kiện chu
du hắp thiên hạ. Sống bên cạnh dủ mọi loại người trong xã hội và do đó nó
có thể kể lại đủ chuyện trên đời. Nếu Becganxa là con chó trong thời thực
sự nếm trải mọi mùi đời thì Xipiong lại là con chó thông thái đã kịp thời
đưa ra những nhận xét mang triết lý sâu sắc. Cũng như vậy, nếu thầy quản
Campuxano là kẻ lăn lóc với đời, nếm trải đủ mùi đời thì cử nhân Peranta
là một người học vấn đã kịp thời đưa ra đúng lúc những tục ngữ dân gian,
những cách ngôn, châm ngôn của các thi sĩ và triết gia nhằm làm nổi bật
bài học đạo lý cần phải có cho người đời.
Đám cưới giả và truyện về cuộc nói chuyện giữa hai con chó thuộc loại
truyện du đãng (novela picaresca) Tây Ban Nha rất thịnh đạt trong thế kỷ
17. Ngày nay, truyện du đãng không còn nữa nhưng nhân vật của nó, những
tên bợm nghịch (picaro) vẫn còn lại và đang tác oai tác quái trong đời sống
chính trị ở các nước chậm phát triển và phụ thuộc Mỹ La tinh. Đó là những
Quốc trưởng, những Tổng tống độc tài từng được tái hiện trong tiểu thuyết
hiện đại Mỹ La tinh. Thư ngài Tổng thống lại nói về phương pháp, Mùa thu
của ngài trưởng lão, Ta đấng tối cao…
Dịch tác phẩm này, chúng tôi hy vọng đáp ứng nhu cầu muốn hiểu biết của
độc giả về truyện du đãng, một thể loại văn chương rất thịnh đạt trong văn
học Tây Ban Nha thời đại phục hưng, cho đến nay vẫn chưa được biết đến
ở Việt Nam.
