- Hoan hô bác Thống! Thế là có trống mới đàng hoàng rồi. Dứt khoát là
hôm nay thí sinh trường ta thi sẽ có khí thế lắm!
Dương đi bộ tới, nhác thấy cái trống, đã đánh tiếng hoan hỉ từ cổng
trường. Ông bí thư rất quan tâm đến bộ mặt tinh thần, đến khí thế của con
người, hẳn là cả đêm qua trằn trọc vì lo ngày khai mạc kỳ thi không có
trống mới như ông yêu cầu. Bây giờ, rõ ràng gương mặt ông thanh thỏa,
không gợn lo âu. Ông nhìn ông Thống gọn ghẽ, mới lạ trong bộ âu phục, bỏ
qua tất cả những định kiến, xét nét hàng ngày, hai mắt kính lấp lánh hồn
nhiên:
- Chà, bác Thống! Bác làm tôi nhớ cái thời hoạt động bình dân học vụ ở
xã quá! Thời ấy, chủ nhật nào anh em chúng tôi cũng dựng Cổng Mù ở
trước chợ, ở lối vào làng để kiểm tra người mù chữ. Dạo ấy, cán bộ bình
dân anh nào cũng một bộ kaki như bác, thêm cái xanhtuya Mỹ nữa. Oai
lắm!
Ông Thống cười, hàm răng trống hở, trông rất nghịch:
- Chính tôi cũng đánh bộ này dọc diễn văn khai mạc cuộc thi thanh toán
hoàn toàn nạn mù chữ ở bản Mèo Sảng Ma Sáo tỉnh Lào Cai đấy!
Tự âu yếm ngắm ông thư ký văn phòng, chợt nghĩ có lẽ học trò nó gọi
ông là Thống lý Pátra cũng còn là do chúng biết có một thời ông dạy học ở
bản Mèo. Lây cái vui hồn hậu của ông Thống, cởi bỏ vẻ quan dạng, cách
biệt, hay lên mặt dạy đời hàng ngày, ông bí thư xáp tới cạnh ông Thống,
vung hai tay lên trời, tung hô:
- Vậy thì, đồng chí Thống, nổi trống lên!
Ông Thống nâng cây dùi gỗ, nhìn Tự, xôn xang:
- Thầy Tự ơi. Cổ nhân có câu nói này rất hay: “Tâm người ta như
chuông như trống. Cảm hứng như chày, như dùi”.
