Điều tôi vừa nói cần được hiểu là một chân dung chính trị “lý tưởng điển
hình” của thời đại, hữu ích nhờ tương phản với thời chúng ta. Thực tế ra,
các thay đổi, bao giờ cũng vậy, là thay đổi ở trọng tâm và mức độ, và chân
dung này sẽ bị thổi phồng nếu độc giả kết luận rằng không có các tâm trạng,
không có sự thèm khát uy tín và sức hấp dẫn làm sai lạc những mối tương
quan giữa người lãnh đạo và người bị lãnh đạo. Các mối tương quan này
không được xây dựng hoàn toàn từ sự giáo huấn đúng mực và những quyền
lợi kinh tế rõ ràng mà thỉnh thoảng, như Veblen đã mô tả các vấn đề, Đại
gia Công nghiệp có chức năng đem lại cho dân chúng phía dưới những
nhân vật nổi bật để ngưỡng mộ nhằm “có được nguồn an ủi tinh thần nhiều
hơn cho mọi bên liên quan”.
Các lý thuyết về giai cấp lãnh đạo, áp dụng vào nước Mỹ hiện đại, có vẻ
như là tàn dư hư ảo của thời kỳ trước. Đại gia công nghiệp không còn điều
hành doanh nghiệp, không còn lãnh đạo chính trị, và không còn đem lại
“nguồn an ủi tinh thần” chính đáng nữa. Đây đó, đúng vậy, vẫn còn các tàn
dư. Ở miền Tây Nam đang phát đạt, Texas vẫn sản sinh ra những con người
như Glenn McCarthy,
còn California sinh ra một sư tử rừng xanh kiểu
cũ trong A.P Giannini
(người, rất đáng nói, xuất thân từ một gia đình
không có điều kiện dạy dỗ ông cho các động cơ kinh doanh mới). Thế
nhưng ngay cả những mẫu này cũng không có tính cách thực sự rõ ràng
bằng ở những đại gia công nghiệp lớn thời trước đã cuốn hút Veblen, cũng
như Lucifer đã cuốn hút Milton.
Giống với Henry Kaiser,
thuộc vào dư luận và vào thái độ của chính quyền như một hệ quả của dư
luận hơn người giàu có quyền thế thời xưa nhiều. Vì giới hạn này họ có
chiều hướng lợi dụng phong cách riêng của mình, hay để mình bị lợi dụng,
theo cách thức khiến cho trò quảng cáo rẻ tiền của Ivy Lee
Rockefeller cha có vẻ đã thành xưa trái đất.
Thế nên, không như nhiều các tiền bối của mình trước Thế chiến thứ
nhất, những đại gia còn sót lại này yên vị trong các hạn định cũng như các
khả năng của nền kinh tế bàn tay niềm nở. Nếu họ tham gia chính trị thì vì
đó là một trò vui hay nghĩa vụ của người giàu; hay chỉ vì họ gắn bó với
