thống - vai trò nào thì cũng sẽ đưa cậu lìa xa gia đình, về mặt xã hội và địa
lý.
Câu chuyện về George Washington
đối với một cậu bé da trắng cũng
giống như câu chuyện về Booker T. Washington
đen. Có thể mô tả toàn bộ sự nghiệp của Booker T. Washington là nỗ lực
đưa người da đen ra khỏi sự phụ thuộc vào kiểu truyền thống định hướng
sang phụ thuộc vào kiểu nội tại định hướng. Một trong những cuốn sách của
ông hướng đến dân da đen có nhan đề là Character Building (Hình thành
tính cách); và The Negro Worker (Người lao động da đen), một tạp chí xuất
bản tại Tuskegee, với việc nhấn mạnh tính tiết kiệm, chuyên cần và phép
tắc xã giao, là một trong những tàn dư lạc hậu (dĩ nhiên, chịu sự công kích
dữ dội từ người da đen thành thị miền Bắc) của một nền văn học đồ sộ
không quan tâm đến hoàn thiện “cá tính” mà đến hoàn thiện “tính cách”.
ĐỨA TRẺ BỊ DẪN DẮT THÁI QUÁ
Tuy nhiên, có một mối nguy cho trẻ trong các chân dung tiểu sử đáng ca
tụng của những con người và vai trò mẫu mực như vậy là ở chỗ trẻ có thể
đọc riêng một mình, không có người lớn hay bạn cùng lứa xen vào; nó có
thể bị “dẫn dắt thái quá”, tức là thấy mình được đặt trên một lộ trình mà
thực sự nó không thể theo. Trẻ kiểu nội tại định hướng, khi cố uốn nắn tính
cách mình theo các lý tưởng trình bày trong sách báo, lại không quan sát
được những mẫu mực này trong thực tế, cũng như nó không thể nhìn thấy
cha mẹ nó trong tình trạng không quần không áo. Không có chút quen thuộc
nào với bậc anh hùng, ngay cả với các vị thần giả dạng làm anh hùng vẫn
có trong các truyện thần thoại truyền miệng ở xã hội phụ thuộc vào kiểu
truyền thống định hướng. Do vậy mà Washington hay Cromwell, Garibaldi
hay Bismarck, Edison hay Ford
có được đôi chút vẻ uy nghi đáng sợ
của Chúa Trời theo kiểu phái Calvin. Kết quả đối với nhiều trẻ là một nỗi
hoang mang khủng khiếp: không biết chúng có sống xứng đáng với các
mẫu mực cao quý của mình hay không. Nỗi bất an này ngay cả cha mẹ (khi
