Dù ở mức độ nhỏ nhoi đến thế nào đi nữa thì cuốn sách cũng đã đóng góp
cho bầu không khí phê bình trong xã hội chúng ta, giúp tạo ra hoặc xác
nhận lại quan điểm hư vô trong số rất nhiều người vốn vẫn đòi quyền bất
tuân thủ (nonconformity) về luân lý hay trí tuệ, hoặc những người chỉ đơn
giản là muốn “theo nó” để tránh bị xem là cổ lỗ lạc hậu. Kể từ lời tựa trước
chúng tôi viết năm 1960, khuynh hướng tinh thần ở thanh niên Mỹ có giáo
dục đã khác đi nhiều, và bối cảnh đời sống chung của chúng ta cũng vậy; cả
suy nghĩ của riêng tôi cũng tiếp tục chuyển biến; vì vậy tôi cảm thấy cần
phải viết thêm một lời tựa cảnh báo nữa.
Rõ ràng là các vấn đề làm những người Mỹ biết suy nghĩ ngày nay bận
tâm đã khác với những thứ làm người ta bận tâm trong giai đoạn Đám đông
cô đơn được viết ra; và giữa những người có suy nghĩ, một bầu không khí
mà tôi thấy dường như là sự tự phê bình thái quá đã nối tiếp khuynh hướng
tự mãn hời hợt trước kia. Theo tôi nghĩ xã hội Mỹ về cơ bản không suy đồi
và tàn bạo hơn xưa. Mặc dù có chiến tranh hay chuẩn bị chiến tranh, và
đứng trước căng thẳng sắc tộc gia tăng, song những cố chấp được mô tả
trong Đám đông cô đơn vẫn tiếp tục giảm; giáo dục cải tiến và truyền thông
đại chúng tự do hơn đã có tác động đến tính bài ngoại truyền thống. Thực tế
rằng các biện pháp con người và quan điểm tiến bộ đã không mang lại được
hòa bình trong nước hay ngoài nước khiến cho người Mỹ bị giằng xé giữa
một đằng là nỗi thôi thúc [hành xử] độ lượng với một đằng là nỗi sợ. (Trái
với quan điểm hiện tại cả của phái tả lẫn phái hữu, chủ nghĩa tự do không
phải là thứ thống trị xã hội Mỹ mà chỉ là một truyền thống thiểu số đối diện
với chủ nghĩa bảo thủ mang tính lịch sử, phi ý thức hệ). Cảm giác phiền
muộn sâu xa tồn tại trong nhiều người Mỹ chúng ta về xã hội Mỹ ngày nay
cho thấy những vấn đề gần như không thể vượt qua được; nhưng điều đó
còn phản ánh mong muốn mãnh liệt hơn về một xã hội mà chúng ta cần
hướng tới và những cống hiến mà chúng ta cần đóng góp cho nhân loại.
Nhưng những gì ta tin tưởng ở bản thân cũng là một thực tế: nó giúp định
hình thực tại của chúng ta - đây là ý nghĩa của tiên tri tự ứng
mà Robert
K. Merton và các tác giả khác đã viết. Sự thất vọng vừa phải về xã hội
