của bàn tay niềm nở. Và cho đến nay, anh ta vẫn chưa tin. Nhìn chung, vị
giám đốc phải vật lộn để làm cho công nhân xưởng máy trong các nhà máy
lớn đã có công đoàn đón lấy bàn tay niềm nở chìa ra, và chính sự kháng cự
này đem lại cho ông ta một lịch trình gần như vô hạn, ngốn ngấu sức lực mà
ông ta cống hiến cho công việc. Như chúng ta đã thấy từ trước, ông ta có
thể tiếp tục thêm vô kể nhân lực vào nhóm quản lý - giám đốc đào tạo, nhà
tư vấn và những người bồi đắp nhuệ khí khác - rồi ông ta còn có thể nhúng
tay vào tổ chức nghiên cứu nhuệ khí để kiểm tra hiệu lực của những người
này và biện pháp này.
Cũng như công nhân xưởng máy, hồi đi học anh ta xem thầy cô như ban
quản lý, anh ta đình công, lãn công phản đối các nỗ lực thiện ý hay thiên vị
giai cấp của họ, thì trong xưởng máy anh ta cũng không nắm lấy bàn tay
niềm nở mà bộ phận nhân sự chìa ra. Quả thực, trong khi giám đốc tin rằng
sản xuất cao chứng tỏ nhuệ khí cao, có thể điều ngược lại mới đúng: tinh
thần cao có thể song tồn cùng sản xuất thấp nhờ việc làm câu giờ. Vì nếu
công nhân cảm thấy thống nhất trong tình đoàn kết và hiểu biết lẫn nhau -
họ thường định nghĩa đấy là nhuệ khí cao - thì sẽ xuất hiện điều kiện thuận
lợi cho các cuộc lãn công và trừng phạt có hệ thống những kẻ phá hạng.
Tuy vậy, có nhiều giám đốc không bằng lòng để ban lãnh đạo chóp bu và
bộ phận nhân sự bảo với công nhân rằng họ có phần lợi trong sản lượng,
rằng công việc của họ quan trọng và hấp dẫn - dù có đúng vậy hay không.
Nhiều người thực tâm tìm cách tiến hành các kế hoạch đem lại cho công
nhân một phần chia thực sự lớn hơn bằng cách sắp xếp lại quyền sở hữu, kế
hoạch sản xuất và kiểm soát. Một mục tiêu của các đề xuất này là đưa sức
sống cảm xúc, hay tinh thần vui chơi, vào xưởng máy. Cả hai kết quả, cùng
với năng suất cao hơn, thường đều đạt được.
Nhưng sự hòa hợp cảm xúc giữa giám đốc và công nhân thường quan
trọng đối với giám đốc hơn là đối với công nhân hay quá trình công việc,
phần vì, như chúng ta đã thấy, giám đốc kiểu ngoại tại định hướng không
chịu nổi thái độ thù địch và xung khắc; phần vì, như chúng ta cũng đã thấy,
