việc cố xóa tan thù địch và xung đột sẽ làm ông ta bận bịu; quan trọng hơn,
có lẽ vì ý thức hệ Mỹ thời nay không thể quan niệm nổi khả năng tồn tại sự
thù địch hay dửng dưng giữa các thành viên trong nhóm làm việc mà không
ảnh hưởng bất lợi đến sản xuất. Thành tựu hòa hợp đôi khi không trở thành
một sản phẩm phụ của công việc dễ chịu và đầy ý nghĩa mà thành một điều
kiện tiên quyết bắt buộc. Hệ quả trong một số trường hợp thậm chí có thể
làm chậm trễ công việc vì mọi người đã được dẫn dắt để chờ thấy sự hòa
hợp tâm trạng, và họ cần được thuyết phục đi thuyết phục lại liên tục rằng
nó tồn tại.
Điều này không phủ nhận rằng rất nhiều việc có thể và cần làm để giảm
tính đơn điệu của dây chuyền sản xuất cũng như cư xử thiếu tế nhị của các
quản đốc. Khi các kỹ sư phụ trách vấn đề nhuệ khí có quyền thuyên chuyển
nhân sự từ nhiệm vụ này sang nhiệm vụ khác và thay đổi các mô hình nhóm
làm việc, họ đã làm được rất nhiều điều. Nhưng như tôi đã nói, thường thì
chính các nhu cầu tâm lý của giám đốc mới là cái định đoạt tầm quan trọng
và sự ưu tiên của việc tái tổ chức nhà máy.
Trong khi đó, có hai nhóm kiên trì chống sự gắn kết khăng khít hơn của
công nhân vào nhóm làm việc; một là những người cô lập, trong khi làm
nhiệm vụ sản xuất, không chịu vào hùa với sự hòa hợp cảm xúc của công
nhân xưởng máy, và hai là nhóm đông hơn nhiều những người làm câu giờ
lại can dự vào hòa hợp cảm xúc quá sâu. Cả hai nhóm này tìm cách giữ lại
tự do tâm tư tình cảm của mình trước các nỗ lực của nhà máy buộc họ trộn
lẫn công việc với vui chơi. Người cô lập không muốn can dự vào cuộc
hoạch định cảm xúc và động lực của các nhóm trong nhà máy. Người làm
câu giờ thì chỉ đơn giản là phản kháng cái họ xem là sự bóc lột của chủ.
Hiển nhiên, với sự phản kháng như vậy thì phải mất một thời gian dài
công nhân nhà máy mới có thể noi gương nhân viên văn phòng, và khi bắt
chước ông chủ, họ gây sức ép buộc ông ta phải cá nhân hóa nhiều hơn nữa
và tốt hơn nữa. Nhưng có lẽ chúng ta thấy ở đây nguồn gốc cho sự đố kỵ
của tầng lớp lao động mà nhiều người trung lưu cảm thấy: họ không chỉ đố
