còn sót lại có thể hiểu được - rằng không có việc làm thì chúng ta sẽ không
còn tồn tại nữa.
Sự ngụy biện này tiêu biểu cho các đề xuất đưa niềm vui và ý nghĩa vào
hệ thống công nghiệp hiện đại, vốn bắt nguồn từ các trường phái của De
Man, Mayo và nhiều tác giả khác gần đây. Những tác giả này, giống như
một số người ủng hộ chủ nghĩa công đoàn và người đặt lòng tin vào hợp tác
xã, muốn khôi phục các mối quan hệ cá nhân trong công việc điển hình cho
một xã hội phụ thuộc vào kiểu truyền thống định hướng cũng như cho các
giai đoạn nội tại định hướng trước đây. Trong một ý kiến sai lầm về sự tham
gia nhầm chỗ, họ muốn cá nhân hóa, cảm xúc hóa, đạo đức hóa xưởng máy
và giới văn phòng ở mọi khâu. Ít nhất ở Mỹ họ đã phạm sai lầm khi xem
nền văn minh của chúng ta như một xã hội phi cá nhân và than van về điều
đó. Về lâu dài, tôi nghĩ sự hợp tác sẽ có nghĩa lý hơn, chứ không cưỡng lại
tính phi cá nhân trong công nghiệp hiện đại: tăng tự động hóa trong công
việc - nhưng là để có vui chơi và tiêu thụ chứ không phải cho chính công
việc.
Đối với nhiều nhân viên văn phòng, như chúng ta đã thấy, cá nhân hóa
giả tạo là kiểu cá nhân hóa duy nhất mà họ gặp. Đối với nhiều công nhân
xưởng máy thì làm câu giờ là sự hòa hợp duy nhất họ có được. Công việc,
khi nó có các nghĩa phụ này đối với mọi người, vẫn còn thực hữu, quan
trọng, và thu hút. Đây là một cám dỗ mà trong cuộc chiến tranh vừa qua đã
lôi kéo nhiều phụ nữ giai tầng trung lưu và trung lưu lớp dưới vào các
xưởng máy, giữ chân họ lại bất chấp điều kiện làm việc kém, phương tiện đi
lại bất tiện, và áp lực từ các ông chồng. Thoát ly đời sống gia đình tư hữu
hóa cực đoan, họ sẵn sàng, thậm chí còn háo hức, chấp nhận những việc
làm có vẻ đơn điệu nhất. Do vậy, bất kỳ nỗ lực nào tiếp tục tự động hóa
công việc cũng phải tính đến không chỉ tình trạng thất nghiệp tạm thời do
công nghệ gây ra, mà còn cả hoàn cảnh của những người bị tư hữu hóa thái
quá vẫn đang chịu các rào cản còn sót lại là gia đình, nghèo đói, hệ thống
thang bậc mà chúng ta đã kế thừa từ giai đoạn phụ thuộc vào kiểu nội tại
định hướng. Nhưng chắc chắn chúng ta có thể nghĩ đến những điều tốt đẹp
