cách phớt lờ nó, nhưng nó có một biện pháp khó chịu nhằm nhắc chúng ta
nhớ tới sự hiện diện của nó, đặc biệt trong những giấc mơ.
Trong giấc mơ, bóng có xu hướng xuất hiện như một nhân vật độc ác
hoặc đe dọa, có cùng giới tính như người mơ, và không hiếm lần là người
của một xứ sở, màu da hoặc chủng tộc khác. Thông thường nó mang một vẻ
xa lạ hoặc thù địch, khiến gây ra những cảm giác ghê tởm, giận dữ hoặc sợ
hãi. Đây là lý do Jung cảm thấy có thể xem bóng là một phức hợp - nghĩa là
một tập hợp những nét tính cách được gắn kết với nhau bởi những xúc cảm
chung, và giống như mọi phức hợp khác, nó có một cốt lõi cổ mẫu, trong
trường hợp này là cổ mẫu Kẻ thù, Kẻ săn mồi hoặc Người lạ xấu xa.
Trong tất cả các cổ mẫu, cổ mẫu kẻ thù là một trong những cổ mẫu
quan trọng nhất, và có tiềm năng gây chia rẽ nhất. Ảnh hưởng của nó lộ rõ
trong năm đầu tiên của cuộc đời. Đứa bé biểu lộ sự vui sướng khi mẹ nó lại
gần, và cũng sẽ biểu lộ các dấu hiệu cảnh giác, thu mình khi một người lạ
tiến đến. Sang năm thứ hai, khuynh hướng bài ngoại này chín muồi thành
những biểu lộ sợ hãi hoặc chống đối rõ rệt. Cả sự gắn bó lẫn bài ngoại rõ
ràng đều là sản phẩm của những thiên hướng bẩm sinh, bởi chúng bộc lộ ở
mọi đứa trẻ dù được sinh ở đâu và được nuôi dưỡng trong những hoàn cảnh
nào. Thậm chí hai thiên hướng ấy còn bộc lộ ở những đứa trẻ đã mù hoặc
điếc ngay từ lúc sinh - những đứa trẻ phân biệt người lạ với người quen
thông qua mùi của họ. Ý nghĩa sinh học của hai kiểu thức ứng xử này còn
biểu lộ ở mọi loài vật xã hội khác: rõ ràng khả năng phân biệt bạn và thù từ
những năm tháng sớm nhất có thể là một vấn đề sống còn.
Cổ mẫu kẻ thù được thực tại hóa trong tâm thần cá nhân thành phức
hợp bóng suốt quá trình trưởng thành trong một môi trường xã hội của loài
người. Có hai nguồn gốc quan trọng của phức hợp này: (1) sự truyền thụ văn
hóa, và (2) sự dồn nén trong gia đình.
Nguồn gốc văn hóa bao gồm tất cả những gì một người được dạy ở
khía cạnh xã hội về những nhóm bên ngoài, được xem là chống đối với
