khác nào nghệ thuật của thời tiền sử mà ngày nay chúng ta còn chiêm
ngưỡng.
Pliny cũng chú tâm tới những chi tiết về tiểu sử của các nghệ sĩ. Lừng
danh nhất, là tường thuật của ông về họa sĩ Apelles rất có ảnh hưởng đến sự
hình thành những giá trị nghệ thuật thời Phục hưng. Sự xuất hiện của nhà
nghệ sĩ như một người có địa vị, và sự tiếp cận bằng trí tuệ với tay nghề
của họ là một phần quan trọng của thời Phục hưng trong nghệ thuật. Điều
này cũng giúp để đoan chắc sự tiếp tục của truyền thống cổ điển, khi địa vị
nghệ thuật được thăng tiến bởi kiến thức của Hy Lạp và La Mã cổ đại.
Pliny tạo ảnh hưởng quan trọng đối với một trong những tác giả về
nghệ thuật trường tồn và có sức tác động nhất là Giorgio Vasari (1511-
1574). Ông là một trong những họa sĩ và kiến trúc sư của thành Florence,
thường được xem như sử gia đầu tiên về nghệ thuật và cuốn sách của ông
tựa đề Cuộc đời của các nghệ sĩ (Lives of the Artists) ngày nay vẫn còn
được lưu hành và là một nguồn gốc quan trọng cho sự hiểu biết của chúng
ta về các nghệ sĩ thời Phục hưng. Vasari ý thức về những tiền lệ cho công
trình, gồm cả bộ Lịch sử Tự nhiên của Pliny, như ông phát biểu:
Tôi bỏ ra ngoài nhiều điều từ Pliny và những tác giả khác mà tôi đã
có thể dùng nếu muốn, có lẽ trong một cung cách dị nghị, để mọi
người tự do khám phá những ý niệm của người khác cho bản thân
mình trong những nguồn gốc nguyên thủy.
Nhưng các tiểu sử ông viết ra chứng tỏ ngang bằng với những nguồn
gốc cổ đại, khi tác phẩm Cuộc đời của các nghệ sĩ của Vasari được dịch
sang tiếng Anh lần đầu tiên vào năm 1685, và trở thành một khuôn mẫu
cho cách viết về nghệ thuật trong thế giới hậu-cổ điển.
Cuốn sách của Vasari, như được biết, gồm có ba phần. Phần đầu nói
về những nghệ sĩ Cimabue và Giotto, các tác phẩm mà Vasari xem là sự ‘tái
sinh’ của nghệ thuật sau Thời kỳ Đen tối/ Dark Ages (một tên gọi khác của
thời Trung cổ). Phần thứ hai thảo luận về giai đoạn mà ngày nay chúng ta
