tôi đưa cuốn sách này ra trước… Tôi không muốn trở thành một vị thánh,
chẳng thà là một anh hề (EH. “Tại sao tôi là thần Số mệnh’, 1).
Cuốn sách đầu tiên của ông sau TSZ có một nhan đề cố tình gây hiểu
lầm: Bên kia Thiện Ác (Beyond Good và Evil), bất cứ điều gì mà Nietzsche
hay các nhà bình giải về ông nói, đều cho thấy một sự xét lại tất cả các giá
trị, chứ không chỉ là một người sẵn sàng thay thế những giá trị mà chúng ta
đang có bằng một tập hợp những giá trị mới, cho dù quyết liệt. Chính điều
này đã cung cấp những gì là cái cớ (hay không phải, nếu người ta đọc một
cách cẩn thận) để nghĩ rằng Nietzsche có ý định loại bỏ mọi giá trị ra khỏi
thế giới. Không có giá trị nào được phát hiện trên thế giới, nhưng vì thế mà
vô cùng cấp bách phải mang lại giá trị cho nó. Nhưng điều đó được thực
hiện như thế nào? Chúng ta, Nietzsche khẳng định, luôn luôn làm điều đó,
nhưng cho đến tận bây giờ vẫn không phải là những gì ta nghĩ là ta đang
làm. Và sự vận động từ chỗ tưởng tượng rằng ta đang tìm kiếm những gì
mà thực tế ta đang phát minh ra, đến một nhận thức đầy đủ rằng đó là
những gì ta đang làm, phải được dàn xếp với việc kết hợp tối đa tính khẩn
trương và sự thận trọng nếu chúng ta không định đâm đầu vào vực thẳm
của chủ nghĩa hư vô.
Các trào lưu tư tưởng đầu tiên trong BGE được thiết kế một cách khéo
léo để tạo ra cảm giác bất ổn tối đa về nơi chúng ta đang đứng, xét về điều
mà chúng ta cho là giá trị cơ bản của mình: chân lý. Nếu Nietzsche có thể
khiến cho chúng ta chia sẻ một số nghi ngờ của ông về thứ mà khát vọng
chân lý của chúng ta hướng đến, thì chúng ta sẽ trở thành nắm bột nhão
trong tay ông, vì không có gì cơ bản hơn thứ mà chúng ta có thể bị lôi cuốn
đến. Đây là một nước đi điển hình của ông, tiến từ chân lý đến khát vọng
chân lý, để tâm thế hóa quan hệ của chúng ta với thế giới. Ông diễn đạt nó
dưới hình thức bí ẩn, như ông thừa nhận bằng cách nói rằng thật khó để biết
ai là Oedipus còn ai là Nhân sư (Sphinx) ở đây. ‘Chúng ta đã hỏi về giá trị
của khát vọng này. Cứ cho là chúng ta muốn chân lý: thế thì tại sao lại
không phải là dối trá? không phải là bất định? thậm chí không phải là vô
tri?’
