157
TẬP 6: DANH NHÂN CÁCH MẠNG VIỆT NAM
học sinh khác. Họ gặp nhau để bàn luận về tình hình chính trị đang
sôi động trong và ngoài nước: cụ Phan Châu Trinh về nước hăng hái
di diễn thuyết, hô hào quốc dân khắp nơi; cuộc vận động đòi thả cụ
Phan Bội Châu từ Bắc lan rộng vào Nam cũng như những bài nói của
cụ Phan Châu Trinh như Đạo đức luân lý Đông Tây và quân trị, dân trị
từ Nam truyền ra Bắc. Trước đó, năm 1924 chàng thanh niên Phạm
Hồng Thái đã ném bom giết hụt Toàn quyền Merlin ở Sa Điện (Quảng
Châu) đã đánh thức cơn mê ngủ của đồng bào. Trong lúc này vua
bù nhìn Khải Định ở Trung Kỳ lại tăng thuế để làm lễ “Tứ tuần đại
khánh” và chuẩn bị đón con là Bảo Đại từ Pháp về. Báo chí tiến bộ
trong Nam kỳ lại rộ lên những bài viết vạch tội Khải Định và dịch
đăng bức thư Bảy tội đáng chém của cụ Phan Châu Trinh gửi cho Khải
Định, hồi sang Pháp. Những tờ báo in bài này dù bị cấm lưu hành,
nhưng vẫn dội ảnh hưởng ra Bắc.
Có thể nói, thanh niên Việt Nam của thế hệ này rất thích đọc sách
của nhóm Nam Đồng Thư Xã. Ngoài ra, còn có thể kể thêm sách của
Các yếu nhân của Việt Nam Quốc dân Đảng thời kỳ mới thành lập Đảng
