32
BỘ SÁCH KỂ CHUYỆN DANH NHÂN VIỆT NAM
làm con cho trọn chữ hiếu. Huống chi ngày nay tao còn sống mà mày
lại cắt cái búi tóc bỏ đi sao được! Chiều mày vô trường thưa với quan
Đốc học như thế.
Nói xong, ông Xã ngồi khóc ròng rã. Chàng con trai Lê Văn Thanh,
cũng khóc nức nở. Bà Xã dưới bếp chạy lên nghe câu chuyện của chồng
vừa nói, cũng ngồi xuống ngạch cửa, khóc hu hu. Ông Xã nói với giọng
tức tối:
- Làm con, có cái búi tóc ở trên đầu để thờ cha kính mẹ mà cắt bỏ đi
thì còn gì là cha con, mẹ con nữa? Mày mày nghe người ta cắt bỏ cái búi
tóc, tao nhảy xuống giếng tao tự tử!
Ông lại khóc to lên, hu! hu! hu!”. Nhưng rồi cái búi tóc cũng phải cắt
bỏ đi, nếu không thì không thể vào học trường của Pháp mới mở. Hôm
cắt tóc đã diễn ra: “Trên bàn thờ ông bà, có bày một hộp trầu cau, một
nải chuối chín và một con gà luộc. Một mâm gỗ lớn đựng mười chén
cháo và mười đôi đũa, đặt trước bộ ván kê trước bàn thờ. Ông Xã thắp
đèn hương, đứng khấn vái hồi lâu. Ông khấn:
- Bữa nay, thằng con bất hiếu Lê Văn Thanh, tuân lệnh quan, phải cắt
tóc để đi học trường Nhà nước, nên có lễ vật để cáo với liệt vị tiền hiền,
các bậc Cao tằng, Tổ khảo với Tổ phụ, Tổ mẫu chứng giám. Xin vong linh
liệt vị phù hộ cho con cháu để nó học hành tấn tới, công danh hiển đạt.
Khấn xong, ông lạy ba lạy. Đến lượt Lê Văn Thanh áo dài, khăn đen
với búi tóc trên đầu, cũng lạy ba lạy. Xong nghi lễ cáo với ông bà, ông
Xã đưa tay vẫy gọi chú Bảy coiffeur (cốp-phơ) đứng khúm núm ngoài hè.
Chú vào kéo một chiếc ghế để gần chỗ bàn thờ, bảo Lê Văn Thanh ngồi.
Thanh gỡ cái khăn trên đầu ra, cung kính đặt nó trên một chiếc khay
bên cạnh mâm cháo gà, vái thêm ba vái nữa rồi mới ngồi ghế. Chú Bảy
bảo chàng xổ búi tóc ra. Một lọn tóc đen mướt chảy lòng thòng xuống
đến nửa lưng. Chú bảy cốp-phơ tự thấy mình đang đóng một vai trò
trọng đại, nên chú làm ra vẻ oai vệ lau lại hai lưỡi kéo trước khi lùa lọn
tóc nằm vừa vặn trong bàn tay, rồi tay kia cầm kéo cắt sát lên đỉnh đầu.
Tóc quá dài thì lụt, chú Bảy phải xắp đến bốn năm lượt búi tóc mới rơi
hết xuống đất thành một đống đen ngòm.
