nhiều tác giả
Danh Nhân Đất Việt
Nhà sử học
Ngô Sĩ Liên
N
gô Sĩ Liên người làng Chúc Lý, huyện Chương Đức (nay thuộc
huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Tây). Là sử thần đời Lê, ông đã góp phần công
sức chủ yếu trong việc soạn thảo Đại Việt sử ký toàn thư - bộ quốc sử đầu
tiên của Việt Nam được khắc in vào cuối thế kỷ 17 và còn lại nguyên vẹn
cho tới ngày nay.
Theo các tài liệu mới được công bố gần đây, Ngô Sĩ Liên tham gia khởi
nghĩa Lam Sơn khá sớm, cùng với Nguyễn Nhữ Soạn (em cùng cha khác
mẹ với Nguyễn Trãi) giữ chức vụ thư ký trong nghĩa quân, nhiều lần được
Lê Lợi cử đi giao thiệp với quân Minh trong những thời kỳ đôi bên tạm hòa
hoãn để củng cố lực lượng.
Rất đáng tiếc, về năm sinh và năm mất của ông, hiện nay vẫn chưa được
biết thật đích xác, nhưng theo Đại Việt lịch triều đăng khoa lục thì ông thọ
tới 98 tuổi, đỗ tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ 3 đời Lê Thái
Tông (1434 - 1442). Đây là khoa thi đầu tiên được triều đình tổ chức lễ
xướng danh, yết bảng; các vị tiến sĩ tân khoa được vua ban mũ áo, vào
cung dự yến, được ban ngựa quý để đi dạo chơi thăm phố xá kinh kỳ, được
"ân tứ vinh quy" với lễ đón rước rất trọng thể. Và sau này, theo lệnh vua Lê
Thánh Tông, họ tên lại được khắc vào bia đá, đặt ở Văn Miếu, để "làm
gương sáng cho muôn đời".
Sau khi thi đỗ, Ngô Sĩ Liên đã từng giữ các chức Đô ngự sử dưới triều Lê
Nhân Tông, Lễ bộ Hữu thị lang, Triều liệt đại phu kiêm Quốc Tử Giám Tư
nghiệp, kiêm Sử quan tu soạn dưới triều Lê Thánh Tông. Đóng góp to lớn
mà Ngô Sĩ Liên còn để lại cho đời sau chính là bộ Đại Việt sử ký toàn thư
mà ông đã biên soạn theo lệnh nhà vua và đã hoàn thành vào năm Kỷ Hợi,
niên hiệu Hồng Đức thứ 10 đời Lê Thánh Tông, gồm 15 quyển, chia thành
hai phần:
Phần một (ngoại kỷ), gồm 5 quyển, chép từ thời Hồng Bàng đến hết thời
