nhiều tác giả
Danh Nhân Đất Việt
Ngô Quyền
và chiến thắng Bạch Đằng lịch sử
N gô Quyền, người làng Đường Lâm (nay là xã Đường Lâm, huyện
Ba Vì, Hà Tây) cùng quê với Phùng Hưng.
Ông sinh năm 897, con trai thứ sử Ngô Mân, một hào trưởng địa phương.
Được truyền thống địa phương hun đúc, được cha dạy bảo, từ tấm bé Ngô
Quyền đã tỏ ra có ý chí lớn. Thân thể cường tráng, trí tuệ sáng suốt, chăm
rèn võ nghệ. Sử cũ miêu tả ông "vẻ người khôi ngô, mắt sáng như chớp,
dáng đi như cọp, có chí dũng, sức có thể nhấc vạc dơ cao".
Năm 920, Ngô Quyền đi theo Dương Đình Nghệ, một tướng của họ Khúc ở
đất ái Châu (Thanh Hóa). Dương Đình Nghệ là anh hùng dân tộc từng có
công đánh đuổi giặc Nam Hán, chiếm được thành Đại La năm 931, thúc
đẩy bước tiến của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Dương Đình Nghệ lên
cầm quyền, tự xưng Tiết độ sứ, giao cho Ngô Quyền cai quản Châu ái. Yêu
mến tài năng và nhiệt huyết cứu đời, giúp nước của Ngô Quyền, Dương
Đình Nghệ đã gả con gái cho ông.
Trong 7 năm (931-938), quản lĩnh đất ái Châu, Ngô Quyền trổ tài lực, đem
lại yên vui cho dân trong hạt.
Năm 937, Dương Đình Nghệ bị Kiều Công Tiễn, một thuộc tướng và là hào
trưởng đất Phong Châu giết hại để đoạt chức Tiết độ sứ. Hành động phản
trắc của Kiều Công Tiễn đã gây nên một làn sóng bất bình, căm giận sâu
sắc trong mọi tầng lớp nhân dân. Ngô Quyền trở thành ngọn cờ qui tụ mọi
lực lượng yêu nước.
Sau một thời gian tập hợp lực lượng, Ngô Quyền đem quân từ Châu ái ra
bắc, tiến công thành Đại La, diệt trừ Kiều Công Tiễn.
Năm 938, trời đang tiết mưa dầm gió bấc. Đoàn quân Ngô Quyền, người
người lớp lớp vượt đèo Ba Dội tiến ra bắc. Quân xâm lược còn đang ngấp
nghé ngoài bờ cõi thì đầu tên phản bội Kiều Công Tiễn đã bị bêu ở ngoài
cửa thành Đại La (Hà Nội). Mối họa bên trong đã được trừ khử. Kế sách
