nhiều tác giả
Danh Nhân Đất Việt
Khúc Thừa Dụ
Họ Khúc với công cuộc khôi phục quyền tự chủ nước Việt thế kỷ 10
C uối thế kỷ thứ 9, triều đình Trường An đổ nát. Nạn cát cứ của các
tập đoàn quân phiệt phong kiến (phiên trấn) ngày càng ác liệt. Khởi nghĩa
Hoàng Sào (874 - 884) đã làm lung lay tận gốc nền thống trị của nhà
Đường. ở miền tây - nam (Vân Nam), Nam Chiếu cường thịnh, trở thành
một nước lớn, luôn luôn đánh cướp đất An Nam. Cuối năm 862 đầu năm
863, Nam Chiếu đem 50 vạn quân xâm lấn An Nam, chiếm phủ thành Tống
Bình; nhà Đường bỏ An Nam đô hộ phủ, chỉ lo phòng giữ Ung Châu. Ba
năm trời, An Nam bị quân Nam Chiếu chiếm, chính quyền nhà Đường vì
hèn yếu đã tự thủ tiêu quyền thống trị của mình trên đất Việt. Các hào
trưởng địa phương người Việt tự mình đem quân chống lại quân Nam
Chiếu. Và điều đó đã châm ngòi cho phong trào đấu trành giành quyền tự
chủ dân tộc của dân Việt suốt ba thế kỷ 7, 8, 9 sau một đêm dài tăm tối.
Sau khi Độc Cô Tổn, viên Tiết độ sứ ngoại tộc cuối cùng rời khỏi đất An
Nam, chớp thời cơ chính quyền trung ương nhà Đường rệu rã, chính quyền
đô hộ như rắn mất đầu, nhân dân Việt lại một lần nữa kiên quyết đứng dậy
tự quyết định lấy vận mệnh của đất nước. Hào trưởng Hồng Châu là Khúc
Thừa Dụ, được dân chúng ủng hộ, đã tiến quân ra chiếm đóng phủ thành
Tống Bình (Hà Nội); tự xưng là Tiết độ sứ, xóa bỏ thực chất của chính
quyền đô hộ nhưng khéo léo lợi dụng bộ máy và danh nghĩa của bọn đô hộ
cũ để chuyển sang giành quyền độc lập dân tộc một cách vững chắc.
Khúc Thừa Dụ (? - 907) dựng nền độc lập
Việt sử thông giám cương mục (Tiền biên, quyển 5) viết : "Họ Khúc là một
họ lớn lâu đời ở Hồng Châu (*). Khúc Thừa Dụ tính khoan hòa, hay thương
người, được dân chúng suy tôn. Gặp thời buổi loạn lạc, nhân danh là hào
trưởng một xứ, Thừa Dụ tự xưng là Tiết độ sứ...". Mở đầu chính sách ngoại
giao khôn khéo trong ứng xử với triều đình phong kiến phương Bắc: "độc
lập thật sự, thần thuộc trên danh nghĩa", Khúc Thừa Dụ, sau khi đã nắm
