5. CHA CHUNG KHÔNG AI KHÓC
Một tay lừa đảo khá nổi danh vào thập niên 1960 của Mỹ tên Bernie
Cornfeld. Anh ta lập một công ty gọi là OPM International. Sau khi vào tù,
anh tiết lộ OPM là chữ tắt của Other People’s Money (tiền người khác).
Hiện tượng xài hay đầu tư tiền người khác thoải mái vẫn rất thông dụng
trong các ngân hàng, các quỹ đầu tư, các doanh nghiệp nhà nước, ngay cả
các công ty đa quốc gia. Quốc hội Mỹ có lần làm tôi bật cười khi ngài
Thượng Nghị Sĩ ngây thơ hỏi một anh nhân viên kinh doanh mới 27 tuổi sao
anh chấp nhận quá nhiều rủi ro khi đánh cược cả tỷ đô la về các chứng chỉ
bảo lãnh nợ (CDO) của bất động sản? Anh ta trả lời, “Khi tôi thắng, tôi sẽ
được nhiều tiền thưởng. Nếu tôi thua, thì đây là OPM”
Tôi có thuê một ông CEO cách đây 15 năm. Kỹ năng làm tôi thán phục nhất
là ông chuyên ăn nhậu đãi khách ở những nhà hàng nổi tiếng và đắt nhất tại
bất kỳ thành phố nào, Tokyo, New York, Hồng Kông hay London. Chi phí
tiếp khách của ông nhiều gấp 3 lần lương lậu ông ta. Trong những lúc mà
ông phải ăn nhậu bằng tiền của cá nhân thì ông chỉ chọn McDonald's.
Các mạng truyền thông đã tốn bao nhiêu thì giờ giấy mực cho những phân
tích tại sao các doanh nghiệp nhà nước làm ăn không hiệu quả hay ngân
sách luôn luôn bội chi. Bà osin nhà tôi cũng biết rất rõ câu trả lời. “OPM
muôn năm”.
Nói tóm lại, tôi cho rằng chỉ học thuộc lòng 5 nguyên lý trên là kiến thức
căn bản của một sinh viên đại học về vận hành kinh tế của một quốc gia hay
một doanh nghiệp hay một cá nhân đủ để giải thích mọi hiện tượng dù
nghịch lý và khó hiểu đến đâu. Các bạn trẻ đừng để các giáo sư khoa bảng
hù dọa với những giả thuyết mù mờ; cũng như đừng để các chính trị gia phù
nhép với những hoang tưởng bịa đặt. Sự thật rất đơn giản.
