303
SÀI GÒN
TỪ LÚC GIA LONG CÒN SỐNG ĐẾN KHI MINH
Mạng vừa lên ngôi, thực dân Pháp cứ lăm le đòi món
nợ “phục quốc”, nếu chúng không cứu giúp về nhân
sự, về súng đạn thì Gia Long không tài nào trở về đất
cũ được. Cũng vào những năm ấy, năm 1819, thực dân
Anh chiếm cứ và thành lập cảng Singapore. Ta không
đi ngược thời gian xa hơn để nhớ rằng thực dân Tây
phương muốn mua bán bất bình đẳng với các nước châu
Á và Đông Nam châu Á từ giữa thế kỷ XVI, cụ thể là
thương gia Bồ Đào Nha - có nhiều cố đạo phiêu lưu cùng
đi - đã mua bán với Trung Quốc, với Nhật, được phép
xây dựng thị trấn Áo Môn (Ma-cao). Hàng hóa mua đi
bán lại, vốn một có lúc lời đến mười, bình quân một vốn
bán ra hai, ba, hoặc năm. Bấy giờ, chuyên chở với lại
