167
ĐIỀN CHỦ VÀ TÁ ĐIỀN
THỜI THUỘC PHÁP
ĐIỀN CHỦ NGƯỜI VIỆT THỜI PHÁP THUỘC là
của thế hệ mới, theo “tân trào” (tức người Pháp, để phân
biệt với cựu trào: trào nhà Nguyễn), gần như không còn
mấy ai cậy vào lớp điền chủ thời Tự Đức còn sót lại,
thừa kế đất đai.
Khi Pháp xâm lược nước ta, chúng thay thế triều
đình nhà Nguyễn để làm chủ toàn bộ đất đai. Một số
điền chủ thân hào thời Nguyễn tham gia kháng chiến
bị chúng tịch thu tài sản. Một số khác “tị địa” xuống
miền Tây hoặc thất lạc vì chiến tranh. Nhà cầm quyền
thực dân Pháp quy định những chủ đất cũ phải trở về
trình diện, với mọi giấy tờ chứng nhận sở hữu, trong
vòng non ba tháng (quyết định ký ngày 22-6-1863) nếu
trễ thì mất đất. Người đã tản cư thì không muốn trở
