SƠNNAM
ĐẤT
GIA ĐỊNH
XƯA
phồn thịnh nhất ở Tà Keo. Trâu bò đưa về miền Hậu
Giang làm sức kéo; ghe đóng bằng gỗ tốt, tận dụng ưu
thế của từng sắc một; be vành và con lươn bằng cây sao,
be mê bằng cây dầu lông; cong, đà, then, mui kèo bằng
căm xe, cà chất. Và nhiều lại ghe lườn (độc mộc) bằng
cây sao, đem từ Lào, gọi ghe Lào.
*
* *
Hồi mới đến, người Pháp thử tìm những khả năng
thâu lợi nhanh chóng: trồng cây nông nghiệp, chăn nuôi.
Đất đai sẵn trong tay, nhân công giá rẻ mạt, vài tay thực
dân đòi cho người Hoa di cư thật nhiều vào Nam Kỳ
để khỏi lo về an ninh như trường hợp thâu dụng nhân
công người Việt.
Tiêu sản xuất nhiều từ Campuchia, đặc biệt vùng
Kampot, thương gia Pháp thâu mua, chở về. Vườn tiêu
được thử nghiệm trên qui mô lớn ở Hòn Chông, đảo
Phú Quốc, thuận lợi về đất đai, khí hậu, nhưng lần hồi
phá sản vì không biết quản lý nhân công. Vườn tiêu ở
Bà Rịa cũng chung số phận.
Vùng nội thành Sài Gòn còn nhỏ hẹp, nhà nước
khuyến khích trưng khẩn đất ngoại ô để lập những đồn
điền nhỏ trồng cây công nghiệp và chăn nuôi, nhẹ về
chuyên chở, đồng thời dễ kiểm soát: vùng Hòa Hưng,
Phú Thọ, Chí Hòa. Vùng đất trong phạm vi đại đồn Phú
Thọ cũ (Chí Hòa) chia từng lô từ 20 đến 30 héc-ta, bán
rẻ, có thể trả góp. Mua đất toàn là người Pháp, người
