225
còn 0,4 đồng một giạ, trong khi giá thành một giạ lúa,
theo sự tính toán của giới điền chủ là 0,9 đồng/giạ!
Không những nông dân khốn khổ mà điền chủ cũng
phá sản hàng loạt. Giới cho vay Ấn kiều, thường gọi
là xã-tri (chetty) đã đưa đơn kiện nhiều điền chủ ra
tòa để đòi nợ. Nợ trả không nổi thì điền sản bị tịch
biên, đem phát mãi. Ở miền Hậu Giang, ghi nhận con
số trường hợp người xã-tri truy tố điền chủ:
- Cần Thơ: Năm 1930: 98 vụ; 1931: 298 vụ; 1932:
136 vụ; và phát mãi đất của con nợ trong những mốc
thời gian ấy là 4, 7, 13 trường hợp. Đến năm 1935 và
1936, nhiều con nợ đã thỏn mỏn, có đến 34 và 35 trường
hợp phát mãi.
- Sóc Trăng: Năm 1930: 134 vụ kiện nợ; năm 1931:
191 vụ; năm 1932: 170 vụ; năm 1933: 275 vụ. Phát
mãi đất trong những mốc thời gian trên là 6, 7, 16, 14
trường hợp.
- Bạc Liêu: Năm 1930: 76 vụ; năm 1931: 124; năm
1932: 144. Phát mãi tịch thâu đất trong những năm vừa
kể là 5, 8, 9 trường hợp, đến năm 1933 có 13 trường
hợp, năm 1934, 18 trường hợp.
- Rạch Giá: Năm 1930: 53 vụ; năm 1931: 79 vụ;
năm 1932: 10 vụ. Phát mãi đất trừ nợ trong những năm
vừa kể là 5, 7, 12 trường hợp, đến năm 1936 nhiều con
nợ bị phát mãi, đến 25 trường hợp.
Giới cho vay người Ấn không thích làm điền chủ,
nhưng họ tịch thâu đất, giao cho người khác “bao quá”,
