SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
Tam, Tân Thới Nhì, Tân Thới Tứ, Tân Thới Tân, Tân
Đông, Thới Thạnh, Tân Đông Trung, Xuân Hòa, Bình
Hưng Đông, Bình Nhan, Mỹ Hạnh. Theo quyết định
số 1.348 ngày 13-8-1886, mười tám làng ấy đóng trả
làm hai đợt, mỗi đợt sáu ngàn đồng, đến cuối năm
1886 trả dứt.
Một số đồng bào ở Hóc Môn - Bà Điểm bỏ nhà
cửa, ruộng đất mà trốn qua vùng khác. Phủ Ca chết,
phủ Ngôn rồi phủ Đức đến thay thế, đem theo tài sản
vắng chủ bán theo giá rẻ mạt, lớp bỏ túi, lớp giao cho
nhà nước, lấy lệ.
(1)
Bọn cường hào ác bá, bọn mật thám của tỉnh Gia
Định tới lui theo dõi bắt bớ suốt nhiều năm. Năm 1889,
số người bị bắt không bằng cớ cụ thể lên đến mức mà
bọn thực dân chẳng biết làm sao tha tội, làm sao kết án.
Mỗi khi không đủ bằng cớ đưa ra tòa thì biện lý cuộc lại
đưa hồ sơ cho tham biện chủ tỉnh xử (bấy giờ chủ tỉnh
được dùng biện pháp hành chánh để đày những người
tình nghi ra Côn Đảo).
Trong nhiều trường hợp, tên chủ tỉnh Gia Định tức
giận, không chịu giải quyết, viện cớ hễ bọn mật thám
bắt giam thì cơ quan tư pháp chịu trách nhiệm. Qua
1 Công văn của phủ Lê Tấn Đức gởi chủ tỉnh Gia Định ngày 8-9-1892
cho biết từ mấy năm trước đã bán một số tài sản vắng chủ gởi tiền
cho Nha công sản gìn giữ, đại khái: ba héc-ta đất giá ba mươi bốn
đồng, một nhà lá chín đồng, bàn ghế trong nhà mười sáu đồng, bốn
con trâu và hai con bò giá bảy mươi lăm đồng, một con heo và một
bộ ván giá sáu đồng, v.v...
