61
BƯỚC ĐẦU
LẬP NGHIỆP
TRONG PHỦ BIÊN TẠP LỤC, LÊ QUÝ ĐÔN
CÒN gợi lại kiểu làm ăn buổi đầu của những người từ
miền Trung vào khẩn hoang. Người giàu ở theo từng địa
phương hoặc bốn, năm mươi nhà hoặc hai, ba mươi nhà;
mỗi nhà điền nô có đến năm, sáu mươi người, trâu bò
đến ba, bốn trăm con, cày bừa cấy gặt, rộn ràng không
rỗi, hàng năm đến tháng mười một, mười hai thường giã
thành gạo, bán lấy tiền ăn Tết chạp. Từ tháng Giêng trở
đi là không làm công việc xay giã nữa. Bình thời chỉ
đem gạo ra Phú Xuân để đổi lấy hàng Bắc, lụa lãnh trừu
đoạn, quần áo tốt đẹp, ít có vải bô. Đất ấy có nhiều ngòi
lạch, đường nước như mắc cửi, không tiện đi bộ. Người
buôn có chở thuyền lớn thì tất đèo theo xuồng nhỏ để đi
thông các kinh. Từ cửa biển đến đầu nguồn đi sáu, bảy
