89
ĐẤT ĐAI, LÀNG XÃ,
ĐIỀN CHỦ
“KHẨN ĐẤT HỒI THỜI MINH MẠNG THẬP
thất”... là câu ngày trước thỉnh thoảng còn nghe người
lớn tuổi nói, có phần khoe khoang, vì ông bà xưa từng
làm điền chủ, được chính thức ghi vào sổ bộ.
Minh Mạng thập thất (năm Minh Mạng thứ mười
bảy, tức năm 1836) là năm triều đình cử Trương Đăng
Quế, Binh bộ Thượng thư, cầm đầu một phái đoàn vào
Gia Định tiến hành đo đạc, lập địa bộ chính thức, ghi
rõ ranh giới, diện tích. Trước đó, diện tích đất đai trong
bộ không ghi rõ cụ thể, đại khái chỉ ghi tên Giáp khẩn
một sở đất ba dây (chữ nho trong văn tự ghi là thằng),
mỗi dây khi cho mướn có thể chia thành từng vạt. Dây
là sợi dây kéo ra để đo đất, thời xưa đo ruộng căn cứ
vào bề dài theo bờ sông rạch. Một dây có diện tích co
