Trong khi Hợp Tán Nhi Hải Nha còn đang đi trên đường, triều đình
nhà Trần đã nhận được tin mật báo trước từ đất Nguyên về, vua Trần Nhân
Tông liền xuống chỉ cho các châu quận trong cả nước tiến hành định hộ
khẩu. Triều thần can rằng:
- Dân đương lao khổ, mà định số nhân khẩu không phải là việc cấp*.
Vua nói:
- Lúc này chính là lúc nên xét định, để cho chúng đừng dò sự điêu tàn
của ta*.
(Những câu thoại này lấy nguyên văn trong Việt sử tiêu án (Vsta).)
Quần thần đều phục là phải. Bọn quan lại ở các địa phương nhân việc
này bày đặt nhiều chuyện chè chén rườm rà gây tốn kém không ít, khiến
dân chúng đã khổ vì nạn chiến tranh lại khổ vì sự sách nhiễu của các vị
chức sắc.
Đây nói công chúa An Tư sau khi đã cùng các thị nữ mê hoặc Thoát
Hoan, đưa được tin ra ngoài cho Hưng Đạo vương đánh tan bọn Minh Lý
Tích Ban, trừ được Trần Kiện, mới vờ ốm không hỏi gì đến việc bên ngoài
nữa, chuyện phòng the nhờ cả vào bọn Xuân Hồng, còn mình ngày đêm tơ
tưởng đến lúc đuổi được giặc Nguyên, gặp lại Trung Hiến hầu Trần Dương.
Khi quân Việt đánh chiếm lại thành Thăng Long, Thoát Hoan bỏ chạy chỉ
kịp đem theo có mỗi mình Xuân Hồng. Trần Dương theo vua trở lại kinh
thành đã mấy tháng nhưng An Tư không có cách nào gặp được chàng, buồn
lắm. Vương Lan hiến kế rằng:
- Công chúa cứ tâu với nhà vua cho làm một khu vườn nhỏ ở bên bờ
Tây Hồ để ra đấy nghỉ ngơi rồi em sẽ có cách nhắn hầu tướng tới.
Mấy hôm sau vừa lúc vua Nhân tông đến chơi, thấy An Tư có vẻ buồn
bã, ngấn lệ còn đọng trên khoé mi. Nhà vua hỏi:
