Lâu lắm mới được gặp cô gái người làng, mấy anh thương binh mừng
vui tíu tít, hỏi thăm người nọ người kia. Đoàn Hoa bảo:
- Tôi cũng như các anh, mới về đến đây, đã biết làng xóm ra sao đâu.
- Thế chị đi đâu về?
Đoàn Hoa nói giấu:
- Đi chạy giặc chứ còn đi đâu nữa. Có chừng này anh về thôi ư? Còn
anh Hương con bác Điền mấy những anh khác đâu cả?
Phạm Quang trả lời:
- Số trai tráng làng ta vào lính chỉ còn tất cả thế này thôi chị ạ, quá nửa
đã nằm lại ở chiến trường rồi. Anh em còn lại đây cũng không ai nguyên
lành nữa. Người thì cụt tay như tôi đây, người thì mất chân như anh Sử kia,
các anh này cũng bị giáo đâm, tên bắn đầy mình cả.
Bác Đoàn Sĩ Hiệp đã ở vào cái tuổi tri thiên mệnh, lại đau yếu luôn,
thuốc thang cơm cháo bữa có bữa không nên gầy yếu lắm. Bác gái lăn lộn
với ruộng đồng, lại bị coi là gia đình không có người vào lính nên xã quan
gọi đi dân phu phục dịch quan binh đánh giặc, mới được về tháng trước.
Hôm nay thấy con gái về, vợ chồng mừng rơi nước mắt. Đoàn Hoa hỏi bố
mẹ:
- Sao thầy bu không nói là con đã vào lính rồi để khỏi phải đi dân
phu?
Bác Hiệp nói:
- Con ơi! Chẳng lẽ mày không biết nhà vua có chỉ không tuyển con gái
vào lính ư. Lộ ra là mất đầu cả nhà chứ chẳng chơi. Xã quan Vĩ Thử bảo
thế, cho là mày trốn việc đi phu, cử trương tuần Dư truy lùng mãi đấy. Họ
