nho nhỏ" của ông để thăm hỏi ông và hằng năm ông nhận được không biết
bao nhiêu là thư từ cậy nhờ giải đáp những thắc mắc, khó khăn mà họ gặp
phải trong cuộc sống.
Hầu hết các tác phẩm của ông đều phần nào phản ảnh cuộc sống của ông
một cách nồng nàn và ray rứt. Đâu mái nhà xưa chính là phản ảnh cuộc tan
vỡ hôn nhân của ông, (Hesse đã trải qua ba lần kết hôn) và nhân vật chính
trong tác phẩm này, nhà danh họa nổi tiếng thế giới Johann Veragutli có
phần nào bóng dáng của ông vậy. Đây cũng là tác phẩm cảm thương nhất
trong toàn bộ tác phẩm của ông. Ta thử tưởng tượng xem có gì cay đắng và
xót xa hơn khi hai vợ chồng cùng sống trong một ngôi nhà, cùng ăn một
bàn, lại như là hai kè xa lạ với nhau mà còn có phẩn căm hận với nhau nữa.
Và cái gạch nối duy nhất giữa "hai kẻ cô đơn" ấy là một đứa con khôn
ngoan dễ thương như một thiên thần, rồi một ngày kia cũng giã từ mặt đất
mà đi! Ôi, đất ơi, cái đó có ý nghĩa gì?
Về một khía cạnh khác, đây còn là một cáo buộc hùng hồn về sự tranh
chấp của người lớn đã làm di hại đến cái thế giới thuần khiết trinh nguyên
của tuổi trẻ. Ta còn thấy rõ ẩn dụ ấy ở các cuộc tranh chấp của các Quốc
gia, và kết quả là người dân đen vô tội phải gánh chịu hết mọi tai ương.
Cho nên ta không lạ gì khi tliấy Hermann Hesse sắp hàng bèn cạnh
Romain Rolland (đây cũng là một con người rất người, một á thánh nữa
vậy) trong công cuộc pacifits trong cuộc đệ nhất Thế chiến để nhận lãnh
bao nhiêu lời thóa mạ nặng nề, nào là "Kẻ đê tiện", "Kẻ phản bội di sản
Đức quốc" chỉ vì ông không đồng ý ở cái tinh thần hãnh tiến quốc gia để
giết hại bất kỳ ai.
° ° °
Đâu mái nhà xưa kết thúc một cách nửa vời như một Sonate dang dở của
Beethoven; (bản Sonate Fa thăng trưởng ấy vẫn còn thiên thu vang vọng
nhưng Beethoven biết tìm Nữ Bá tước Theres Brunsvik ở nơi đâu với bức
