9
Tại sao
mất nước thời Tự Đức?
CÂU HỎI NÀY
ám ảnh tôi mãi vì nhà Nguyễn chỉ mới truyền ngôi
đến đời thứ tư thì vua Tự Đức mất nước về tay Pháp, chỉ còn hư
quyền trên ngai vàng hào nhoáng. Thời đại vua Tự Đức mở đầu
cho một giai đoạn đô hộ 80 năm của Pháp trên khắp đất nước
Việt Nam. Ngay như trong thời kỳ Đại chiến thứ nhất 1914-1918,
nước Pháp bị tổn thất nhân sự và vật chất rất nặng nề, Việt Nam
không lợi dụng được thời cơ nổi lên giành lại độc lập. Có thể vì
khi ấy Việt Nam bị phong tỏa thông tin, không biết tình hình
thời sự thế giới.
Vua Thành Thái và vua Duy Tân còn bị chính quyền thực dân
Pháp đưa đi đày ở đảo Réunion thuộc châu Phi vào năm 1916,
ngay trong giai đoạn giữa Đại chiến thế giới lần thứ nhất.
Ngược lại, chính phủ bảo hộ Pháp còn mộ quân từ các thuộc
địa về mẫu quốc ra trận làm “thịt cho cà nông” (chair pour canon),
