108
D Ấ U X Ư A
Đối ngoại thì như thế còn đối nội thì triều đình Huế rất lủng
củng và chia rẽ vì hai chính kiến: đánh Pháp hay theo Pháp. Sau
giai đoạn bốn tháng ba vua (Dục Đức - Hiệp Hòa - Kiến Phúc, 1883-
1884), hai quan đại thần Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết
chọn Ưng Lịch, mới có 13 tuổi, em của Ưng Đường (là con nuôi thứ
hai của Tự Đức), lên làm vua.
Nguyễn Phúc Ưng Lịch, tên húy là Nguyễn Phúc Minh, sinh
ngày 3 tháng 8 năm 1871 tại Huế, con của Thuận Nghi Kiên Thái
Vương Nguyễn Phúc Hương Hội (Nguyễn Phúc Cai), đăng quang
Hoàng đế ngày 01 tháng 8 năm 1884 tại Huế, là vị vua thứ tám của
nhà Nguyễn, lấy niên hiệu Hàm Nghi ngày 15 tháng 2 năm 1885,
tiếp tục giữ danh xưng Đại Nam Hoàng đế, quốc hiệu là Đại Nam,
quốc hiệu có từ thời Minh Mạng.
Thời gian trị vì của vua Hàm Nghi chưa được một năm. Vì thái độ
hống hách của tướng de Courcy, đã nhất định đòi đi cùng với 500
quân lính vào cửa chính
để yết kiến vua Hàm Nghi
mà Tôn Thất Thuyết tức
giận, đem quân tiến đánh
Tòa Khâm sứ và đồn
Mang Cá vào nửa đêm về
sáng rạng ngày 5 tháng 7
năm 1885.
Quân Pháp đánh trả
lại đến sáng thì kinh
thành Huế thất thủ, quân
Pháp tiến vào nội thành,
Đại thần Tôn Thất Thuyết