182
D Ấ U X Ư A
người đi tham khảo không kiểm chứng được giá trị thực hư của
những văn kiện này, cũng như một lá thư dài than van của thân
mẫu vua Duy Tân về bà vương phi thứ nhất của vua Thành Thái,
cho thấy đời sống trong cung cấm cũng gò bó, căng thẳng, luôn
bị dòm ngó, theo dõi, không vui vẻ, không an bình. Ngược lại, đời
sống trên đảo, dù gia đình vua Thành Thái sống biệt lập, nhưng
lại thoải mái hơn. Vua Thành Thái rất yêu thích kỹ thuật, cụ thể
là kỹ thuật máy móc, xe hơi. Nhà vua tự học hỏi về máy xe, thích
tháo bung máy móc ra xem, sửa chữa, và thay đổi luôn cả hình
dáng vỏ xe, kiểu xe; các con cũng được nhà vua chỉ dạy cho cùng
làm cùng sửa. Sinh hoạt thứ hai yêu thích của vua Thành Thái là
cưỡi ngựa đi dạo rừng. Khi ấy nhà vua luôn mặc một chiếc áo vét
mầu đen, quần cưỡi ngựa mầu trắng, tóc cắt ngắn ngang gáy,
nhưng đội khăn vành đen như ở Huế, đi ủng da cao đến đầu gối,
trong túi thủ sẵn một khẩu súng lục có nòng 6,35 nạp sẵn đạn.
Khẩu súng lục này để trong nhà, lúc nào cũng nạp sẵn đạn. Một
lần, ông Georges Vĩnh San táy máy, lấy súng của ông nội, lén chui
xuống gầm bàn xem xét, bấm cò, nổ súng, may mà không trúng
ai. Hai bà vương phi lo việc nhà, bếp núc, nấu những món ăn Huế.
Có một lần, hai bà vương phi cãi nhau, ném một vật gì trúng ngay
vào mắt vua Thành Thái, làm con mắt đó bị hư hỏng hoàn toàn,
nhà vua chỉ còn lại một mắt. Gia đình vương giả cũng có những
lúc thăng trầm như gia đình thường dân.
Một bản báo cáo của Pháp về các quan đại thần trong Hội đồng
phụ chính,
1
như Trương Như Cương, cho biết những chi tiết như sau:
1 Trích từ báo cáo của chính quyền Pháp tại Huế gửi về Bộ thuộc địa (Paris) -
Tư liệu do ông Georges Vĩnh San cung cấp.
