204
D Ấ U X Ư A
Georges Vĩnh San, được sự trợ giúp tích cực của những người
theo trường phái de Gaulle, thủ tướng Jacques Chirac, đại tướng
Alain de Boissieu (con rể của de Gaulle) và Jacques Foccard, tôn
trọng cuộc đời và sự hy sinh của vua Duy Tân, bay qua M‘Baiki tổ
chức công việc bốc mộ, đưa về Paris làm lễ truy điệu ở Vincennes,
trước khi chuyển hài cốt về Việt Nam.
Buổi lễ bốc mộ ở M‘Baiki diễn ra dưới ánh nắng chói chang
của nền trời châu Phi. Mộ vua Duy Tân nằm giữa các ngôi mộ của
những người đồng tử nạn máy bay, được xây cao nhất, bề thế
nhất, so với các nấm mộ bên cạnh, mà từ bốn mươi hai năm nay
vẫn yên nghỉ nơi đây. Lễ bốc mộ đơn giản nhưng thành kính tôn
nghiêm, có sự hiện diện của chính quyền địa phương, Lãnh sự
Pháp và dân chúng đứng xa xa chung quanh theo dõi. Xương cốt
của vua Duy Tân bốc lên được chuyển ngay tại nghĩa địa vào trong
một quan tài bằng chì, lộng kính bên trong, đóng ấn của Lãnh sự
Pháp tại M‘Baiki. Lớp quan tài thứ hai bằng gỗ, vuông vắn đơn sơ,
cũng được niêm phong bởi dấu ấn của Lãnh sự Pháp tại M‘Baiki.
Georges Vĩnh San đặt vào giữa hai quan tài tấm bia mộ của vua
Duy Tân tại M‘Baiki.
Nhà vua về nước, đem theo một ít đất đỏ Phi châu, nơi yên
nghỉ từ mấy mươi năm nay. Quan tài được phủ lá cờ Pháp, do
bốn người lính chuyển lên xe, đưa về Lãnh sự quán, nơi nhà vua
được tiếp đón bằng nghi thức quân đội. Sau tiếng kèn tử sĩ, Lãnh
sự M‘Baiki đọc điếu văn, nhắc lại cuộc đời của vua Duy Tân, trước
phút mặc niệm.
Nhân dịp ấy, Georges Vĩnh San cũng vượt mấy chục cây số
đường rừng, đến tận nơi máy bay rơi. Các mảnh máy bay vẫn còn
