256
D Ấ U X Ư A
vọng đầu tiên của nhà vua khi sẽ trở về Việt Nam. Nhà vua đã
qua đời, nên không thể tự tiện bàn loạn rằng vua lại “cõng rắn
cắn gà nhà“, vì không một ai có thể biết được vua Duy Tân sẽ trị
nước sau này ra sao và nhà vua sẽ khéo léo như thế nào để giữ
nước Pháp là đồng minh, là “bạn“, không còn là “ông chủ” như
trước nữa.
Trong suốt hai mươi chín năm lưu đầy trên đảo Réunion (1916-
1945), trong cái tự do có giới hạn của mình, vua Duy Tân, một
người có vóc dáng nhỏ nhắn, cao 1m54, hơi thiếu cân xứng, ốm
yếu, nặng không hơn năm mươi kí lô (theo hoàng tử Bảo Ngọc),
điểm đặc biệt của nhà vua là vầng trán rộng, đôi mắt tinh anh
luôn nhìn thẳng, đã hoàn toàn thoát ra khỏi tầm ảnh hưởng nặng
nề của Nho giáo, hấp thụ nhiều khoa học, kiến thức mới của Âu
châu, có quan điểm chính trị cởi mở, thông minh, nghị lực, bền
bỉ, kiên trì, năng động, thẳng thắn, chân thành, giản dị, yêu thích
văn hóa nhưng đam mê kỹ thuật, rộng lượng, nhân ái, dân chủ...
như các người bạn thân thiết của nhà vua đã nhận định, lại đang
ở cái tuổi chín chắn trong một đời người, nhà vua đúng là một con
chim đại bàng gẫy cánh.
Trận chiến Điện Biên Phủ bắt đầu ngày 13 tháng ba năm 1954
và kết thúc ngày 07.05.1954 với chiến thắng mang tên đại tướng
Võ Nguyên Giáp. Ngày 15 tháng năm 1955 thì toán lính Pháp cuối
cùng rời khỏi mảnh đất Việt Nam vĩnh viễn.
Kể từ khi Rigault de Genouilly tấn công vào cảng Đà Nẵng ngày
01.09.1858 thì công cuộc xâm lăng bảo hộ của chính quyền thực
dân Pháp tại Việt Nam đã kéo dài ngót 100 năm.
