255
VUA DUY TÂN VÀ MỘT KẾT CỤC BI THẢM
tộc Việt Nam, không ai muốn Pháp trở về Việt Nam một cách êm
ái, không tin vào thiện chí của de Gaulle, và mỗi lực lượng tham
chiến theo đuổi mục đích của mình với những phương cách khác
nhau, thay đổi chiến lược linh động tùy theo từng giai đoạn, thời
thế. Trong thời gian Đệ nhị thế chiến, dù lực lượng de Gaulle được
phe Đồng Minh giúp đỡ, nhưng không phải vì thế mà không có
những mâu thuẫn đã xảy ra.
“Bàn cờ” thế giới đã thay đổi. Việt Nam vĩnh viễn thoát khỏi sự
bảo hộ của Pháp nhưng bị chia hai đất nước sau Hiệp định Genève
năm 1954.
Nếu không phải vì hình ảnh nhiều tai tiếng của vua Bảo Đại,
thích đánh bạc, những canh bạc rất lớn, thích phụ nữ đẹp, phong
lưu tài tử, đã như một giọt nước làm đầy tràn ly, làm cho dân
chúng càng chán ngán thêm chế độ quân chủ phong kiến tuyệt
đối với các tầng lớp quan lại lộng quyền tham nhũng hách dịch,
thì ý thức hệ chế độ quân chủ phong kiến tuyệt đối đã không phải
lùi bước trước hai chữ “Dân chủ” trong thời điểm lịch sử ấy.
Cựu hoàng Duy Tân, với những ý tưởng mới, xứng với tên hiệu
của mình, Duy Tân có nghĩa là “bước vào thời đại mới”, hy vọng
rằng, con đường kế thừa nhà Nguyễn sẽ được tiếp nối với những
cải tổ hiện đại. Duy Tân, bị truất phế bởi Pháp, nhưng không bao
giờ cáo vị, vẫn còn là hoàng đế, điều mà chính Duy Tân đã nhấn
mạnh đôi lần.
Sự tử nạn của hoàng tử Vĩnh San đã chôn vùi mọi ước mơ và
hy vọng kế thừa của triều đại nhà Nguyễn. Duy Tân đã để lại cho
hậu thế bản di chúc chính trị, xuất bản năm 1947, nói lên nguyện
