25
T Ạ I S A O M Ấ T N Ư Ớ C T H Ờ I T Ự Đ Ứ C ?
thất vọng về thái độ bất hợp tác của Bá tước Conway, toàn quyền
Pháp ở Pondichéry.
Từ Pondichéry, Giám mục Bá Đa Lộc gởi nhiều thư cầu cứu sự
can thiệp của Bá tước Montmorin, và các nhân vật có thế lực khác,
để thúc đẩy Bá tước Conway hành động, thi hành hiệp ước đã ký
tại Versailles.
Tôi xin dịch nguyên văn một lá thư của Giám mục Bá Đa Lộc
gởi đi cho một người không rõ tên để cầu cứu, xin can thiệp vào
thái độ cứng rắn của Bá tước Conway như sau:
Kính thưa ông,
Sự quan tâm của ông đến vấn đề Cochinchine đã cho tôi có
niềm tin để giãi bày với ông về chuyến đi của tôi.
Tôi đã đến đây gần một tháng rưỡi để chờ các thuyền đem tiền
và các thứ cần thiết cho cuộc viễn chinh. Nếu các thuyền không
cập bến trước ngày 10 tháng bảy, thì chúng tôi bị bắt buộc phải
dời dự kiến lại vào năm tới. Trong trường hợp phải chờ đợi lâu dài
như thế, tôi sẽ xin phép tự đi, để có thể gặp Vua (chúa Nguyễn
Phúc Ánh) và các chiến sĩ của ngài để trình bày tình trạng hiện tại
của vấn đề.
Tôi ngạc nhiên khi thấy ngài Bá tước Conway tỏ thái độ không
mấy thuận lợi cho dự án, mà chính ông gấp rút thực hiện. Nhưng
điều làm cho tôi bối rối là từ khi ông ấy trở về từ Trinquemaley,
nỗi buồn đã làm suy yếu đầu óc của ông, đến nỗi toàn thể đều
nhận thấy và lo lắng.
Nếu sự yếu kém này tăng thêm thì việc phụng sự nhà vua sẽ
bị suy giảm rõ rệt.
