24
D Ấ U X Ư A
thuyền La Dryade, và trên đường về cũng cập bến Pondichéry
(phần thuộc địa của Pháp tại Nam Ấn Độ), vừa dừng chân nghỉ
ngơi vừa chờ tiếp viện của triều đình vua Louis XVI.
Nhưng vì sự cản trở của chính quyền Pondichéry do Bá tước
Conway lãnh đạo, và sự rối rắm của triều đình Louis XVI, nước
Pháp đã không gởi quân cứu viện như đã hứa.
Quốc triều Chính biên Toàn yếu chỉ viết có vài dòng về “Bách
Đa Lộc” mà lại viết sai lầm như sau: ...“vua nước Đại Pháp sai ông
Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Văn Chấn
1
theo ông Bách Đa Lộc đưa
Hoàng tử về.”
Vua nước Pháp nào có sai Chaigneau và Vannier theo trợ giúp
Bách Đa Lộc?! Tình hình nước Pháp khi ấy rất rối rắm, đang ở
trong giai đoạn cận kề Cách mạng Pháp 14.7.1789 nên những
người thuộc về quân đội hoàng gia, đã và đang bắt đầu tan rã,
hay thuộc về lãnh vực tôn giáo như Thiên Chúa Giáo, trú ẩn ở
nước ngoài còn yên thân hơn là ở Pháp hay trở về Pháp. Cho nên,
một số sĩ quan và quân lính trong quân đội hoàng gia Pháp tại
Pondichéry, Manille, Malacca và Macao tình nguyện theo chân
Giám mục Bá Đa Lộc.
Lá thư của Giám mục Bá Đa Lộc viết ngày 29 tháng sáu năm
1788 từ Pondichéry (Ấn Độ) cho biết ông và Hoàng tử Cảnh đã cập
bến Pondichéry vào tháng năm 1788, tức là đoạn đường biển từ
cảng L'Orient đến Pondichéry kéo dài bốn tháng, nhưng ông rất
1 Nguyễn Văn Thắng là tên Việt Nam của Jean-Baptiste Chaigneau, Nguyễn
Văn Chấn tức là Philippe Vanier. Chaigneau và Vannier là hai trong những
người Pháp tình nguyện theo Giám mục Bá Đa Lộc, có sách chép là Bách Đa
Lộc, từ Pondichéry về trợ giúp Nguyễn Phúc Ánh.
